تعداد نشریات | 27 |
تعداد شمارهها | 362 |
تعداد مقالات | 3,209 |
تعداد مشاهده مقاله | 4,713,494 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 3,220,976 |
تدوین برنامه توانبخشی عصب روانشناختی و بررسی اثربخشی آن بر عملکرد خواندن دانش آموزان با اختلال خواندن(نارساخوانی) | ||
ناتوانی های یادگیری | ||
مقاله 3، دوره 13، شماره 3، 1403، صفحه 32-43 اصل مقاله (1010.08 K) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22098/jld.2024.14847.2161 | ||
نویسنده | ||
سعید رضایی* | ||
دانشیار، گروه روانشناسی کودکان استثنایی، دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی، دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران | ||
چکیده | ||
اهداف: مطالعه حاضر با هدف تدوین برنامه توانبخشی عصب روانشناختی و بررسی اثربخشی آن بر عملکرد خواندن کودکان با اختلال نارساخوانی انجام شده است. مواد و روش ها: پژوهش از لحاظ هدف، کاربردی و از لحاظ گردآوری داده ها، از نوع آزمایشی با طرح پیش آزمون-پس آزمون، همراه با گروه کنترل بود. جامعه آماری شامل تمامی دانشآموزان با اختلال خواندن در پایه سوم ابتدایی در سال 1402 در مراکز ویژه اختلال یادگیری منطقه 10 آموزش و پرورش تهران بودند. تعداد 28 دانشآموز با اختلال خواندن به صورت نمونهگیری هدفمند انتخاب و در دو گروه آزمایش(14) و کنترل(14) به صورت تصادفی گمارده شدند. برنامه مداخله ای توانبخشی عصب روانشناختی برای گروه آزمایش به مدت 14 جلسه 60 دقیقهای اجرا شد و گروه کنترل آموزشی دریافت نکرد. از آزمون درک خواندن به عنوان ابزار ارزیابی استفاده شد برای تحلیل دادهها از آزمون آماری تحلیل کوواریانس با رعایت پیش فرض های کاربست استفاده شد. یافته ها: نتایج نشان داد که برنامه مداخله ای توانبخشی عصب روانشناختی بر عملکرد خواندن گروه آزمایش با اختلال نارساخوان مؤثر بوده است. (0/01>P). نتیجه گیری: باتوجه به نتایج به دست آمده، میتوان گفت برنامه مداخلهای توانبخشی عصب روانشناختی بر عملکرد خواندن افراد با اختلال نارساخوان مؤثر بود فلذا پیشنهاد میشود برنامه مداخلهای توانبخشی عصب روانشناختی به صورت یک روش مداخله مؤثر برای تقویت توان خوانداری دانش آموزان با اختلال نارساخوان بکار گرفته شود. | ||
کلیدواژهها | ||
توانبخشی عصب روانشناختی؛ عملکرد خواندن؛ اختلال خوانش پریش(دیسلکسیا) | ||
مراجع | ||
ابراهیمی، پ (1395). تأثیر آموزش توجه انتخابی بر بهبود بازشناسی واژه و روانخوانی در دانش آموزان با اختلال یادگیری خواندن. پایاننامه کارشناسی ارشد. دانشگاه علامه طباطبائی.
ارشدی، س.، نوکنی، م.، عسگری، م.، و سپهوند، تورج (1401). مقایسه اثربخشی توانبخشی شناختی کنترل مهاری، تحریک الکتریکی مغز و ترکیب توانبخشی کنترل مهاری و تحریک الکتریکی مغز بر کارکردهای اجرایی (بازداری رفتاری و انعطاف پذیری شناختی) در کودکان مبتلا به اختلال نقص توجه/بیش فعالی. فصلنامه روانشناسی مدرسه، 11(3)، 27-6. https://jsp.uma.ac.ir/article_1786.html?lang=en
افشاری، ع و رضایی، ر (1398). اثربخشی نرمافزار سانداسمارت برکارکردهای اجرایی (توجه تمرکز، توانایی سازماندهی و برنامه ریزی و حافظه کاری شنیداری و دیداری) دانش آموزان مبتلا به نارساخوانی. مجله ناتوانی های یادگیری، 8(3)، 26-48. http://jld.uma.ac.ir/article_787.html
اداوی، ح.، قدم پور، م.، و عباسی، م (1401). تأثیر آموزش روش فنوگرافیکس بر میزان کارکرد اجرایی و عملکرد خواندن دانش آموزان دارای مشکلات خواندن. مجله ناتوانی یادگیری، 11(3)،1-14. [DOI: 10.22098/jld.2022.7629.1819]
ایمانی، م.، علیزاده، ح.، کاظمی، ف.، و غباری بناب، ب. (1395). تدوین برنامه آموزش مستقیم و ارزیابی اثربخشی آن بر مهارت های حل مسئله ریاضی در دانشآموزان با اختلال یادگیری ویژه. فصلنامه روانشناسی افراد استثنائی، 6(24).29-1. [DOI:10.22054/jpe.2017.21514.1547]
باقری، ا.، کردستانی، د.، گودرزی، ک. (1402). مقایسه اثربخشی توانبخشی شناختی،آموزش مادران به روش بارکلی و دارودرمانی بر ادراک زمان در دانش آموزان دارای اختلال بیشفعالی نقص توجه 9 تا 12 سال. مجله روانشناسی مدرسه و آموزشگاه، 12(4)، 22-35. https://jsp.uma.ac.ir/article_2756.html?lang=en
بیرامی، م.، نظری، م.، هاشمی، ت.، و موحدی، ی. (1395). تأثیر توانبخشی نوروسایکولوژیکی بر بهبود عملکرد حل مساله در افراد مبتلا اختلال یادگیری ریاضی. نشریه پژوهش توانبخشی در پرستاری، ۳ (۲)،۶۱-۶۷. http://ijrn.ir/article-1-222-fa.html
خانجانی، ز.، صالحی اقدم، خ.، و عافی، ا. (1397). اثربخشی آموزش مبتنی بر بازتوانیشناختی در بهبود حافظه دیداری و شنیداری کودکان با اختلالات یادگیری همراه با بیشفعالی و اختلالات یادگیری بدون بیشفعالی. نشریه آموزش و ارزشیابی، (43) 1، 33-29. https://sanad.iau.ir/Journal/jinev/Article/972506
دهقان، ن.، فرامرزی، س.، نادی، م.، و عارفی، م (1396). اثربخشی بازیهای شناختی بر عملکرد خواندن دانش آموزان نارساخوان. مجله مطالعات ناتوانی. 7(78)،1-9 [Dor:20.1001.1.23222840.1396.7.0.101.9]
زارعی زوارکی، ا.، رستمی نژاد، م.، ایزی، س. (1393). معماری مجدد آموزش عالی برای دانشجویان با نیازهای آموزشی ویژه بر اساس اصول طراحی جهانی برای یادگیری. فصلنامه روانشناسی افراد استثنائی، 1(1).22-1. https://jpe.atu.ac.ir/article_2029.html
سیمرود-ک، م (2013). عصب روان شناسی بالینی کودک. ترجمه رضایی، س. (1402). تهران: انتشارات ارجمند. https://jafaripub.com/book/90126/child-clinical-neuropsychology/
عزیزیان، م.، اسدزاده، ح.، علیزاده، ح.، درتاج، ف.، سعدی پور، ا. (1396). طراحی بسته آموزشی کارکردهای اجرایی و ارزیابی اثربخشی آن بر پیشرفت تحصیلی دانشآموزان دیرآموز. مجله راهبردهای شناختی در یادگیری، 5(8).137-113. [DOI:10.22084/j.psychogy.2017.10458.1340]
قاسمی، س.، ارجمندنیا، ع.، و غلامعلی لواسانی، م. (1398). طراحی بسته توانبخشی شناختی خانواده محور و بررسی تأثیر آن بر کارکردهای اجرایی دانشآموزان نارساخوان. توانمندسازی کودکان استثنایی. 10(2)، 200-215. [DOI:10.22034/ceciranj.2019.95990]
کریوند، ب.، وزیری گودرزی، ب.، و غفاری، م. (1395). بررسی تأثیر توانبخشی شناختی بر عملکرد حافظه فعال و مهارت خواندن دانشآموزان نارساخوان شهر اشترینان، سومین کنفرانس بین المللی روانشناسی، علوم تربیتی و سبک زندگی، دانشگاه تربت حیدریه، مشهد. https://civilica.com/doc/593461
مهین دوست، ز. (1396). رواسازی مقیاس خوانش پریشی در دانشآموزان مقطع ابتدایی شهرستان ایلام. روانسنجی، 6(21): 18 – 28. https://sanad.iau.ir/fa/Article/1111997?FullText=FullText
نریمانی، م.، و سلیمانی، آ. (1392). اثربخشی توانبخشی شناختی بر کارکردهای اجرایی (حافظه کاری و توجه) و پیشرفت تحصیلی دانشآموزان دارای اختلال یادگیری ریاضی. مجله ناتوانیهای یادگیری، (3)2، 115-91. https://jld.uma.ac.ir/article_129.html
هالاهان، د. پ . و کافمن، ج. م. (2005). دانشآموزان استثنایی، مقدمه ای بر آموزش ویژه. ترجمه ح، علیزاده. ه، صابری. ژ، هاشمی و م، محی الدین(2010) تهران: ویرایش. https://www.adinehbook.com/gp/product/9646184657
یحییزاده، آ.، و حسین خانزاده، ع.ع.. (1394). اثربخشی داستان خوانی بر افزایش انگیزش خواندن دانشآموزان مبتلا به اختلال نارساخوانی. روانشناسی افراد استثنایی، 5(20)، 39-54. [DOI:10.22054/jpe.2015.6511]
References Abedi, A., Pirooz Zijerdi, M., & Yarmohamdayan, A. (2012). The Effectiveness of Training Attention to the Mathematic Performance of Students with Mathematic Learning Disability. Journal of learning Disabilities, 2(1), 92-106. https://jld.uma.ac.ir/article_113.html Adavi, H., Ghadampour, E., & Abbasi, M. (2022). The Effect of Teaching Phono-graphix Method on the Level of Executive Function and Reading Performance of Students with Reading Difficulties. Journal of Learning Disabilities, 11(3), 1-14. [DOI: 10.22098/jld.2022.7629.1819] Afshari, A., & Rezaei, R. (2019). The effectiveness of Sand Smart software on executive functions (focused attention, the ability to organize and plan, and auditory and visual work memory) in students with dyslexia. Journal of Learning Disabilities, 8(3), 26-48. [DOI: 10.22098/jld.2019.787] American Psychiatric Association (2013). Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders. 4th ed. APA; Washington, DC, USA. 886. [https://www.amazon.com/Diagnostic-Statistical-Manual-Mental-Disorders/dp/0890420629] Anna-Lind, P., Kristen, M. M., Jennifer, J. M., Tracy, B., Viveca, B., Julie Koch-Mc, D., Roxana, R. & Haley, S., (2009) Brief experimental analysis of early reading interventions. Journal of School Psychology, 47, 215–243. [DOI:10.1111/j.1540-5826.2004.00085] Arshadi, S., Nokni, M., Asgari, M. & Sepahvand, T. (2022). The effectiveness of cognitive rehabilitation of inhibitory control, electrical stimulation of the brain and the combination of inhibitory control and electrical stimulation of the brain on executive functions (behavioral inhibition and cognitive flexibility) in children with ADHD. Journal of School Psychology and Institutions, 11(3):6-27. https://jsp.uma.ac.ir/article_1786.html?lang=en Aravena, S., Tijms, J., Snellings, P., & van der Molen, M. W. (2016). Predicting responsiveness to intervention in dyslexia using dynamic assessment. Journal of Learning and Individual Differences, 49, 209-215. [DOI:10.1016/j.lindif.2016.06.024] Aziziyan, M., Asadzadeh, H., Alizadeh, H., Dortag, F., & Sadipour, E. (2017). Developing and Implementing an Educational Package for Training Executive Functions and its Effectiveness on underachiever pupils' Academic Achievement. Biquarterly Journal of Cognitive Strategies in Learning, 5(8), 113-137. [DOI:10.22084/j.psychogy.2017.10458.1340] Bagheri, A., Kordestani, D. & Goodarzi, K. (2024). The effectiveness of cognitive rehabilitation, training of mothers using the Barclay method and drug therapy on time perception in students with attention deficit hyperactivity disorder aged 9 to 12 years. Journal of School Psychology and Institutions, 12(4):22-35. https://jsp.uma.ac.ir/article_2756.html?lang=en Bayrami, M., Nazari, M., Hashemi, T., Movahedi, Y. (2017). The Effectiveness of Neuropsychological Rehabilitation Treatment on the Performance of Problem Solving in Patients with Math Learning Disabilities. IJRN. 3 (2), 61-67. http://ijrn.ir/article-1-222-fa.html Ben-Naim, S., Laslo-Roth, R., Einav, M., Biran, H., & Margalit, M. (2017). Academic self-efficacy, sense of coherence, hope and tiredness among college students with learning disabilities. European Journal of Special Needs Education, 32(1), 18–34. [DOI:10.1080/08856257.2016.1254973] Coon, K. B., Waguespack, M. M., & Polk, M. J. (1994). Dyslexia screening instrument. San Antonio: TX; The Psychological Corporation: Harcourt Brace & Company. https://search.worldcat.org/title/dyslexia-screening-instrument/oclc/221917262 Dehghan, N., Faramarzi, S., Nadi, M. A., Arefi, M. (2017). Effect of Educational Interventions through Cognitive Plays on the Reading Performance of Dyslexic Students. MEJDS. 7, 87-87. [Dor:20.1001.1.23222840.1396.7.0.101.9] Fletcher, J. M., Lyon, G. R., Fuchs, L. S., & Barnes, M. A. (2018). Learning disabilities: From identification to intervention. Guilford Publications. https://www.guilford.com/books/Learning-Disabilities/Fletcher-Lyon-Fuchs-Barnes/9781462536375 Ghasemi, S., Arjmandnia, A. A., & Gholamali lavasani, M. (2019). Designing family-based cognitive rehabilitation package and evaluating its effectiveness on executive functions of dyslexic students. Empowering Exceptional Children, 10(2), 200-215. [DOI:10.22034/ceciranj.2019.95990] Gough, P.B., & Tunmer, W.E. (2016). Decoding, Reading, and Reading Disability. Remed Spec Educ, 7(1), 6-10. https://eric.ed.gov/?id=EJ331572 Hoover, W. A., & Tunmer, W. E. (2018). The Simple View of Reading: Three Assessments of Its Adequacy. Remedial and Special Education, 39(5). [DOI:10.1177/0741932518773154] Howell, D. (2014). Fundamental Statistics for the Behavioral Sciences, Eighth Edition. Jon-David Hague. Imani, M., Alizadeh, H., Kazemi, F., & Ghobari Bonab, B. (2017). Developing Direct Instruction program and evaluation of its effectiveness on math problem solving skills in students with Learning Disorder. Psychology of Exceptional Individuals, 6(24), 1-29. [DOI:10.22054/jpe.2017.21514.1547] International Dyslexia Association. (2002). What is dyslexia? Retrieved from https://dyslexiaida.org/definition-of-dyslexia/ Kohli, A., Sharma, S., & Padhy, S. (2018). Specific learning disabilities: Issues that remain unanswered. In Indian Journal of Psychological Medicine. [DOI:10.4103/ IJPSYM.IJPSYM_86_18] Kundi, G. M., & Alharbi, M. F. (2022). Relationship between dyslexia and the academic performance: Mediating role of teacher’s awareness. Revista Amazonia Investiga, 11(50), 215–231. [DOI:10.34069/ai/2022.50.02.21] Lan, X., Legare, C. H., Ponitz, C. C., Li, S., & Morrison, F. J. (2011). Investigating the links between the subcomponents of executive function and academic achievement: A cross-cultural analysis of Chinese and American preschoolers. Journal of experimental child psychology, 108(3), 677-692. [DOI:10.1016/j.jecp.2010.11.001] Melekoglu, M. A. (2011). Impact of motivation to read on reading gains for struggling readers with and without learning disabilities. Learning Disability Quarterly, 34(4), 248-261. [DOI:10.1177/0731948711421761] Narimani, M., & Soleymani, E. (2013). The effectivenes of cognitive rehabilitation on executive functions (working memory and attention) and academic achievement in students with math learning diworder. Journal of Learning Disabilities, 2(3), 91-115. https://jld.uma.ac.ir/article_129.html Rosenblum, S., Aloni, T., Josman, M. (2010). Relationships between hand writing performance and organizational abilities among children with and without dysgraphia: A preliminary study. Journal Research in developmental disabilities; 11(3), 31-35. [DOI:10.1016/j.ridd.2009.10.016] Sazanita Iza, I., Rahimi, W., Ramlan, S., & Sulaiman, S. (2019). Automated Detection of Dyslexia Symptom Based on Handwriting Image for Primary School Children. Journal of Procedia Computer Science, 163, 440449. [DOI:10.1016/j.procs.2019.12.127] Schiff, R., & Saiegh-Haddad E. (2018). Development and Relationships between Phonological Awareness, Morphological Awareness and Word Reading in Spoken and Standard Arabic. Sec. Psychology of Language.8 (9), 221-243. [DOI:10.3389/fpsyg.2018.00356] Semrud-Clikeman, M. (2005). Neuropsychological aspects for evaluating learning disabilities. Journal of Learn Disabil. 38(6): 563-568. [DOI:10.1177/00222194050380061301] Thorell, L. B., Lindqvist, S., Bergman Nutley, S., Bohlin, G., & Klingberg, T. (2009). Training and transfer effects of executive functions in preschool children. Developmental science, 12(1), 106–113. [Doi:10.1111/j.1467-7687.2008.00745.x] Visy, K., & Rathnasabapathy, M. (2023). Language Learning Difficulties of Students with Dyslexia: A Case Study at a Primary School. Journal of theory and practice in language studies.13 (11),1-11. [DOI:10.17507/tpls.1311.02] Waber, D. P., Boiselle, E. C., Forbes, P. W., & Sideridis, G. D. (2022). Special education services and school-related quality of life in children with learning disorders and their families: a one-year follow-up study. Journal of Learning Disabilities, 55(5), 351-358. [DOI:10.1177/00222194211060864] Yahyazadeh, A., & Hossein khanzadeh, A. (2015). The Effectiveness of Story Reading in Increasing the Reading Motivation of Students with Dyslexia. Psychology of Exceptional Individuals, 5(20), 39-54. [DOI:10.22054/jpe.2015.6511] Yan, R. (2022). Working with a Culturally and Linguistically Diverse Individual with Specific Learning Disability. In Research Anthology on Physical and Intellectual Disabilities in an Inclusive Society (pp. 1197-1216). IGI Global. [DOI:10.4018/978-1-6684-3542-7.ch065] Zarei zavaraki, E., Rostami nezhad, M. A., & Iziy, M. (2011). Re-architecting higher education for students with special educational needs according to universal design for learning. Psychology of Exceptional Individuals, 1(1), 113-134. https://jpe.atu.ac.ir/article_2029.html | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 520 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 255 |