تعداد نشریات | 27 |
تعداد شمارهها | 362 |
تعداد مقالات | 3,209 |
تعداد مشاهده مقاله | 4,713,533 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 3,221,012 |
طراحی برنامه آموزش توجه مستقیم و بررسی اثربخشی آن بر ابعاد توجه دانشآموزان نارساخوان | ||
ناتوانی های یادگیری | ||
مقاله 3، دوره 12، شماره 4، شهریور 1402، صفحه 50-36 اصل مقاله (1.36 M) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22098/jld.2023.13154.2100 | ||
نویسندگان | ||
ندا صفری1؛ ابوالقاسم یعقوبی* 2؛ رسول کرد نوقابی3؛ حسین محققی3 | ||
1دانشجوی دکتری روانشناسی تربیتی، دانشکده علوم اقتصادی و اجتماعی، دانشگاه بوعلی سینا، همدان، ایران | ||
2استاد، گروه روانشناسی، دانشکده علوم اقتصادی و اجتماعی، دانشگاه بوعلی سینا، همدان، ایران | ||
3دانشیار، گروه روانشناسی، دانشکده علوم اقتصادی و اجتماعی، دانشگاه بوعلی سینا، همدان، ایران | ||
چکیده | ||
اهداف: پژوهش حاضر با هدف بررسی اثربخشی برنامه آموزش توجه مستقیم بر ابعاد توجه دانشآموزان نارساخوان انجام شد. مواد و روشها: طرح پژوهش حاضر، نیمهآزمایشی از نوع پیشآزمون-پسآزمون-پیگیری با گروه کنترل بود. جامعه آماری شامل تمام دانشآموزان پسر پایه سوم ابتدایی شهر کرمانشاه در سال تحصیلی 1402-1401 بود. تعداد 30 دانشآموز نارساخوان به صورت در دسترس انتخاب و در دو گروه آزمایش و کنترل به طور تصادفی جایگزین شدند. گروه آزمایش در 12 جلسه 45 دقیقهای، برنامه آموزش توجه مستقیم را دریافت کردند. ابزارهای پژوهش آزمون استروپ، آزمون دستهبندی کارتهای ویسکانسین و آزمون عملکرد پیوسته بود. دادهها با استفاده از تحلیل واریانس آمیخته و نرمافزار SPSS-24 مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافتهها: یافته های پژوهش نشان داد بین نمرات توجه پایدار، انتخابی و انتقالی دانش آموزان نارساخوان در سه مرحله پیش آزمون، پسآزمون و پیگیری با لحاظ کردن گروه های مختلف آزمایش و کنترل تفاوت معناداری وجود دارد (05/0P<). نتیجه گیری: با توجه به نتایج به دست آمده، برنامه آموزش توجه مستقیم میتواند در تقویت ابعاد توجه پایدار، انتخابی و انتقالی دانشآموزان نارساخوان موثر باشد. از لحاظ کاربردی با توجه به اثربخش بودن تمرینهای برنامه آموزش توجه مستقیم بر کاهش مشکلات توجه دانش آموزان نارساخوان، این برنامه به عنوان یکی از راهبردهای اساسی مداخلات شناختی به معلمان و متخصصان اختلال یادگیری توصیه می گردد. | ||
کلیدواژهها | ||
توجه؛ نارساخوانی؛ آموزش مستقیم توجه؛ کارآمدی خواندن | ||
مراجع | ||
احدی، ب.، ستوده، م.ب و حبیبی، ی. (1391). مقایسه ی بهزیستی روان شناختی و مکانیزم های دفاعی در دانش آموزان با و بدون لکنت زبان. روانشناسی مدرسه و آموزشگاه، 1(4)، 6-22. http://jsp.uma.ac.ir/article_46.html?lang=fa
بیرامی، م.، موحدی، ی و احمدی، ا. (1396). تأثیر بازتوانی شناختی بر عملکرد توجه متمرکز ـ پراکنده و حافظه کاری در دانشآموزان با ناتوانی یادگیری ریاضی و خواندن. عصب روانشناسی، 3 (8)، 9-28. [Doi:20.1001.1.24765023.1396.3.8.1.8]
دادگر، ه.، کریم زاده گان، آ.، سلیمانی، ز و تهرانی دوست، م. (1401). ارتباط بین انعطافپذیری شناختی، انتقال توجه و برنامهریزی با درک، صحت و سرعت خواندن در کودکان طبیعی و نارساخوان. دوماهنامه علمی-پژوهشی طب توانبخشی، 11(3)، 473-462.
رحمانی، ع.، پیرانی، ذ.، داوودی، ح و حیدری، ح. (1399). اثربخشی آموزش توانبخشی شناختی بر بهبود پردازش اطلاعات و عملکرد تحصیلی دانشآموزان نارساخوان مقطع ابتدایی. ناتوانی های یادگیری، 10 (2)، 225-212. [Doi:10.32598/JLD.10.2.2]
سیف، ا.، بشرپور، س.، نریمانی، م و حیدری، ف. (1400). اثربخشی توانبخشی شناختی مبتنی بر کارکردهای اجرایی بر بهبود نارساییهای شناختی کودکان مبتلا به نارساخوانی. فصلنامه علمی پژوهش در یادگیری آموزشگاهی و مجازی، 9 (3)،111-110.
شاهقلیان، م.، آزاد فلاح، پ.، فتحی آشتیانی، ع و خدادادی، م. (1390). طراحی نسخه نرمافزاری آزمون دسته بندی کارت های ویسکانسین (WCST) مبانی نظری، نحوه ساخت و ویژگی های روانسنجی. مطالعات روان شناسی بالینی، 1(3)، 134-110.
صفری، ن.، باعزت، ف و غفاری، م. (1399). اثربخشی برنامه توانبخشی شناختی توجه بر ابعاد توجه و کارآمدی خواندن دانش آموزان نارساخوان. فصلنامه سلامت روان کودک،3 (7)، 181-167. [Doi: 10.52547/jcmh.7.3.14].
عطادخت، ا.، نریمانی، م.، حضرتی ساقصلو، ش و مجدی، ه. (1397). مقایسه توانایی برنامه ریزی-سازماندهی و انعطاف پذیری شناختی در دانش آموزان با و بدون اختلال یادگیری خاص. راهبردهای شناختی در یادگیری، 6 (10)، 1-15. [Doi:10.22098/jld.2018.617] غریبی، ح.، احمدی، ب.، محمودی، ه.، کریمیان، ع و غریبی، ج. (1401). اثربخشی بازیهای توجهی بر توانایی خواندن کودکان مبتلا به نارساخوانی. ناتوانی های یادگیری، 11( 3)، 102-90.] [Doi:10.22098/jld.2022.7263.1779
مشهدی، ع.، رسول زاده طباطبایی، س.، آزادفلاح، پ و سلطانی فر، ع. (1388). مقایسه بازداری پاسخ و کنترل تداخل در کودکان مبتلا به اختلال نارسایی توجه / فزون کنشی و کودکان بهنجار. روان شناسی بالینی، 1 (2)، 50-37. [Doi:10.22075/jcp.2017.1979]
هادیان فرد، ح.، نجاریان، ب.، شکرکن، ح و مهرابی زاده هنرمند، م. (1379). تهیه و ساخت فرم فارسی آزمون عملکرد پیوسته. مجله روانشناسی، 4(4)، 388-404. [https://www.sid.ir/paper/54421/fa]
محمودعلیلو، م.، حمیدی، ص و شیروانی، ا. (1390). مقایسه کارکردهای اجرایی و توجه پایدار در دانشجویان دارای علایم وسواسی- اجباری، اسکیزوتایپی بالا و علایم همپوش با گروه بهنجار. تحقیقات علوم رفتاری، 9 (3)، 216-220. [http://dorl.net/dor/20.1001.1.17352029.1390.9.3.8.9]
نریمانی، م.، سلیمانی، ا و تبریزچی، ن. (1394). بررسی تأثیر توانبخشی شناختی بر بهبود نگهداری توجه و پیشرفت تحصیلی ریاضی دانش آموزان دارای اختلال ADHD. مجله روانشناسی مدرسه و آموزشگاه، 4(2)، 118-134. https://jsp.uma.ac.ir/article_329.html
یعقوبی، ا و پلنگی، م. (1400). اختلالات ویژه یادگیری ( تعاریف ، سبب شناسی ، تشخیص و مداخله). ویرایش دوم. نشر دانشگاه بوعلی سینا.
References Agostini, F., Zoccolotti, P., & Casagrande, M. (2022). Domain-General Cognitive Skills in Children with Mathematical Difficulties and Dyscalculia: A Systematic Review of the Literature. Brain Sci, 12(2), 239-246. [Doi:org/10.3390/brainsci12020239]. Ahadi, B., Sotoudeh., MB, & Habibi, Y. (2013). Comparison of psychological well-being and defense mechanisms in students with and without stuttering. Journal of School Psychology and institutions, 1 (4), 22-6. http://jsp.uma.ac.ir/article_46.html?lang=en Aliloo, MM., Hamidi, S., & Shirvani, A. (2011). Comparison of executive function and sustained attention in students with obsessivecompulsive, high schizotypal and overlapping symptoms with the normal group. J Res Behav Sci, 9(3), 216-21. (Persian). [http://rbs.mui.ac.ir/article-1-204-en.html]. American Psychiatric Association. (2013). Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders: DSM-5, (5thed). Arlington American Psychiatric. Baghdadi, G., Towhidkhah, F., & Rajabi, M. (2021). Neurocognitive mechanisms of attention: Computational models, physiology, and disease states. Elsevier Academic Press. Bayrami, M., Movahedi, Y., & Ahmadi, E. (2017). The Effectiveness of Cognitive Rehab on the Selective- Divided Attention and Working Memory in Students with Dyslexia & Dyscalculia Disabilities. Neuropsychology, 3(8), 9-28. (Persian). [https://dorl.net/dor/20.1001.1.24765023.1396.3.8.1.8]. Bulthe, J., Prinsen. J., Van der Auwera, J., Duyck, S., Daniels, N., & et al. (2019). Multi-method brain imaging reveals impaired representations of number as well as altered connectivity in adults with dyscalculia. Neuroimage, 15(190), 289-302. [Doi:10.1016/j.neuroimage.2018.06.012]. Cinquin, P. A., Guitton, P., & Sauzeon, H. (2019). Online e-learning and cognitive disabilities: A systematic review. Computers & Education, 130(7), 152-167. [Doi:10.1016/j.compedu.2018.12.004]. Clark, E., Tullo, D., & Bertone, A. (2021). Perceptual reasoning skills mediate the relationship between attention and math proficiency in individuals with a neurodevelopmental condition. Research in Developmental Disabilities, 111(103), 245-258. [Doi:10.1016/j.ridd.2021.103880]. Colé, P., Duncan, L. G., & Blaye, A. (2014). Cognitive flexibility predicts early reading skills. Front. Psychol. 5(565), 35-49. [Doi:10.3389/fpsyg.2014.00565]. Craig, AB., Phillips, ME., Zaldivar, A., Bhattacharyya, R., & Krichmar, JL. (2016) Investigation of biases and compensatory strategies using a probabilistic variant of the Wisconsin Card Sorting Test. Front Psychol, 7, 678-691. [ Doi: 10.3389/fpsyg.2016.00017]. Dadgar, H., karimzadegan, A., Soleymani, Z., & Tehrani Doost, M. (2022). Relationship between Cognitive Flexibility, Attention Shifting, and Planning With Accuracy, Speed, and Reading Comprehension in Normal Children and Children with Dyslexia. Scientific Journal of Rehabilitation Medicine, 11(3), 462-473. (Persian). [Doi: 10.32598/SJRM.11.3.10]. Franceschini, S., Bertoni, S., Puccio, G., Gori, S., Termine, C., & Facoetti, A. (2022). Visuo-spatial attention deficit in children with reading difficulties. Sci Rep, 12(1), 13930. [Doi: 10.1038/s41598-022-16646-w]. Gazzaley, A., & Nobre, A. C. (2012). Top-down modulation: bridging selective attention and working memory. Trends in cognitive sciences, 16(2), 129-135. [Doi:10.1016/j.tics.2011.11.014] Gharibi, H., Ahmadi, B., Mahmoodi, H., Karimian, E., & Gharibi, J. (2022). The Effectiveness of Attention Games on Reading Ability of Dyslexic Children. Journal of Learning Disabilities, 11(3), 90-102. (Persian). [Doi: 10.22098/jld.2022.7263.1779]. hadianfard, h., najarian, b., shokrkon, h., & mehrabizadeh honarmand, m. (2001). Construction and validation of the farsi version of the continuous performance test. Journal of psychology, 44 (16), 388-404. (Persian). [SID. https://sid.ir/paper/54421/en]. Hallahan, D. P., Pullen, P. C., Kauffman, J. M., & Badar, J. (2020). Exceptional Learners. In L. Zhang (Ed.), Oxford Research Encyclopedia of Education, Oxford University Press. [Doi:10.1093/acrefore/9780190264093.013.926]. Thompson, H., & Gathercole, S. (2006). Executive functions and achievements in school: Shifting, updating, inhibition, and working memory. The Quarterly Journal of Experimental Psychology, 59(4), 745-759. [Doi:10.1080/17470210500162854] Iza Sazanita, I., Rahimi, W., Ramlan, S., & Sulaiman, S. (2019). Automated Detection of Dyslexia Symptom Based on Handwriting Image for Primary School Children. Procedia Computer Science, 163, 440-449. [Doi:10.1016/j.procs.2019.12.127]. Kermani, M., Verghese, A., & Vidyasagar, T. R. (2018). Attentional asymmetry between visual hemifields is related to habitual direction of reading and its implications for debate on cause and effects of dyslexia. Dyslexia (Chichester, England), 24(1), 33–43. [ Doi:10.1002/dys.1574]. Kieffer, M. J., Vukovic, R. K., & Berry, D. (2013). Roles of attention shifting and inhibitory control in fourth‐grade reading comprehension. Reading Research Quarterly, 48(4), 333–348. Lallier, M., Tainturier, M. J., Dering, B., Donnadieu, S., Valdois, S., & Thierry, G. (2010). Behavioral and ERP evidence for amodal sluggish attentional shifting in developmental dyslexia. Neuropsychologia, 48(14), 4125 - 4135. [Doi:10.1016/j.neuropsychologia.2010.09.027]. Lee, J. B., Sohlberg, M. M., Harn, B., Horner, R., & Cherney, L. R. (2020). Attention Process Training-3 to improve reading comprehension in mild aphasia: A single-case experimental design study. Neuropsychological rehabilitation, 30(3), 430–461. [Doi:10.1080/09602011.2018.1477683]. Lezak, MD., Howieson, D. B., Loring, D. W., & Hannay, HJ. (2004). Neuropsychological Assessment. 4th edition. Oxford University Press. Locascio, G., Mahone, E. M., Eason, S. H., & Cutting, L. E. (2010). Executive dysfunction among children with reading comprehension deficits. Journal of learning disabilities, 43(5), 441–454. [Doi:10.1177/0022219409355476]. Mashhadi, A., Rasoulzadeh-Tabatabaie, K., Azadfallah, P., & Soltanifar, A. (2009). The Comparison of Response Inhibition and Interference Control in ADHD and Normal Children. Psychology Clinical of Journal, 1(2), 37-50. (Persian). [Doi:10.22075/jcp.2017.1972]. Nejati, V. (2023). Principles of Cognitive Rehabilitation. Elsevier Academic Press. [Doi:10.1016/B978-0-443-18750-6.00011-0]. Narimani, M., Soleimani, A., & Tabrizchi, N. (2014). Investigating the effect of cognitive rehabilitation on improving attention retention and math academic progress of students with ADHD. Journal of School Psychology, 4(2), 118-134. https://jsp.uma.ac.ir/article_329.html Al Dahhan, N,. Halverson, K., Peek, C., Wilmot, D., D'Mello, A., Romeo, R., Meegoda, O., Imhof, A., Wade, K., Sridhar, A., Falke, E., Centanni, T., Gabrieli, G., & Christodoulou, J. (2022). Dissociating executive function and ADHD influences on reading ability in children with dyslexia. Cortex, 153, 126-142. [Doi:10.1016/j.cortex.2022.03.025]. Parasuraman, R. (1998). The attentive brain. The MIT Press. Peng, P., & Miller, A. C. (2016). Does attention training work? A selective meta-analysis to explore the effects of attention training and moderators. Learning and Individual Differences, 45, 77–87. [Doi:10.1016/j.lindif.2015.11.012]. Peng, P., Congying, S., Beilei, L., & Sha, T. (2012). Phonological storage and executive function deficits in children with mathematics difficulties. Journal of Experimental Child Psychology, 112(4), 452–466. [Doi:10.1016/j.jecp.2012.04.004]. Posner, M (2012). Cognitive Neuroscience of Attention— 2nd Ed. The Guilford Press. New York. Posner, M. I., Rothbart, M. K., Sheese, B. E., & Voelker, P. (2014). Developing Attention: Behavioral and Brain Mechanisms. Advances in neuroscience (Hindawi), 2014, 405094. [Doi:10.1155/2014/405094]. Rahmani, A., Pirani, Z., Davoodi, H., & Heydari, H. (2021). Effectiveness of Cognitive Rehabilitation Training on Information Processing and Academic Performance of Dyslexic Students in Elementary Schools. Journal of Learning Disabilities, 10(2), 212-225. (Persian). [Doi:10.32598/JLD.10.2.2]. Safari, N., Baezzat, F., & Ghaffari, M. (2020). Effectiveness of Cognitive Rehabilitation Program on Attention Dimensions and Reading Efficacy in Students with Dyslexia. J Child Ment Health, 7 (3), 167-181. (Persian). [Doi:10.52547/jcmh.7.3.14]. seif, E., basharpoor, S., narimani, M., & Heidari, F. (2022). The Effectiveness of Executive Functions-Based Cognitive Rehabilitation on Improving Cognitive Deficits in Children with Dyslexia. Research in School and Virtual Learning, 9 (3), 101-111. [Doi:10.30473/etl.2022.54387.3286]. Shahgholian, M., Azad Fallah, P., & Fat’hi Ashtiani, A (2012). Khodadadi M. Wisconsin card sorting test software: Theory, construction and psychometric properties. Clinical Psychology Studies, 1 (4), 111-133. (Persian). [https://jcps.atu.ac.ir/article_2078.html] Sharma, P., Sagar, R., Pattanayak, R. D., & Mehta, M. (2018). Familial study of attentional and behavioural problems in children with Dyslexia and their first-degree relatives in Indian setting. Asian journal of psychiatry, 33, 7–10. [Doi:10.1016/j.ajp.2018.02.015]. Slattery, E. J., O'Callaghan, E., Ryan, P., Fortune, D. G., & McAvinue, L. P. (2022). Popular interventions to enhance sustained attention in children and adolescents: A critical systematic review. Neuroscience and biobehavioral reviews, 137, 104633. [Doi:10.1016/j.neubiorev.2022.104633]. Sohlberg, M. M., Avery, J., Kennedy, M., Ylvisaker, M., Coelho, C., Turkstra, L., & Yorkston, K. (2003). Practice guidelines for direct attention training. Journal of Medical Speech-Language Pathology, 11(3), xix–xxxix. Sohlberg, M. M., Hamilton, J., & Turkstra, L. S. (2023). Transforming cognitive rehabilitation: effective instructional methods Description: New York, The Guilford Press. Sohlberg, M. M., Harn, B., MacPherson, H., & Wade, S. L. (2014). A pilot study evaluating attention and strategy training following pediatric traumatic brain injury. Clinical Practice in Pediatric Psychology, 2(3), 263–280. [Doi:10.1037/cpp0000072]. Sternberg, R. J., & Sternberg, K. (2015). Cognitive psychology. Sixth Edition. Wadsworth. Vidyasagar, T. R. (2019). Visual attention and neural oscillations in reading and dyslexia: Are they possible targets for remediation? Neuropsychologia, 130, 59–65. [Doi:10.1016/j.neuropsychologia.2019.02.009]. Unsworth, N., & Robison, M. K. (2020). Working memory capacity and sustained attention: A cognitive energetic perspective. Journal of experimental psychology. Learning, memory, and cognition, 46(1), 77–103. [Doi:10.1037/xlm0000712]. Willcutt, E. G., Petrill, S. A., Wu, S., Boada, R., Defries, J. C., Olson, R. K., & Pennington, B. F. (2013). Comorbidity between reading disability and math disability: concurrent psychopathology, functional impairment, and neuropsychological functioning. Journal of learning disabilities, 46(6), 500–516. [Doi:10.1177/0022219413477476]. Yaghoobi A, Palangi M. (2021). Early Detection of Students Suspected of Having Specific Disorders Learning and Designing Intervention (Executive Functions and Cognitive Processes). Iranian Evolutionary and Educational Psychology. 3(3), 234-246. (Persian). [Doi:10.52547/ieepj.3.3.234]. Yaghoobi, A., & Palangi, M. (2018). Special Learning Disorders (definitions, etiology, diagnosis, intervention). Bu-Ali Sina University. (Persian) Yang, W., Li, SH., Xu, J., Li, Z., Yang, X., & Yanna, R. (2020). Selective and divided attention modulates audiovisual integration in adolescents. Cognitive Development. 55. [Doi:100922. 10.1016/j.cogdev]. Yeniad, N., Malda, M., Mesman, J., Marinus, H., Jzendoorn, V. & Pieper, S. (2013). Shifting ability predicts math and reading performance in children: A meta-analytical study, Learning and Individual Differences, 1(9), 23-45. [Doi:10.1016%2Fj.lindif.2012.10.004]. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 1,006 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 702 |