پیوندهای مفید
آمار
| تعداد نشریات | 30 |
| تعداد شماره‌ها | 426 |
| تعداد مقالات | 3,753 |
| تعداد مشاهده مقاله | 5,903,506 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 4,095,366 |
ارزیابی اثرات تغییر اقلیم بر دمای سطح زمین و خطر خشکسالی در کاربری کشاورزی استان خوزستان | ||
| مدل سازی و مدیریت آب و خاک | ||
| مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 07 مهر 1404 | ||
| نوع مقاله: پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22098/mmws.2025.18202.1658 | ||
| نویسندگان | ||
| نیلوفر محمدی1؛ زهرا حجازی زاده* 2؛ پرویز پرویز ضیاییان فیروزآبادی3؛ علیرضا کربلایی درئی4؛ اسلام گله بان5؛ کاظم علوی پناه6 | ||
| 1دانشجوی دکتری آب و هواشناسی، گروه آب و هواشناسی، دانشکده علوم جغرافیایی، دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران | ||
| 2استاد، گروه آب و هواشناسی، دانشکده علوم جغرافیایی، دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران | ||
| 3استاد، گروه آموزشی سنجش از دور و سیستم اطلاعات جغرافیایی، دانشکده علوم جغرافیایی، دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران | ||
| 4استادیار آب و هواشناسی، گروه آب و هواشناسی، دانشکده علوم جغرافیایی، دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران | ||
| 5دانشجوی دکتری سنجش از دور، گروه آموزشی سنجش از دور و سیستم اطلاعات جغرافیایی، دانشکده جغرافیایی، دانشگاه تهران، تهران، ایران | ||
| 6استاد، گروه آموزشی سنجش از دور و سیستم اطلاعات جغرافیایی، دانشکده علوم جغرافیایی، دانشگاه تهران، تهران، ایران | ||
| چکیده | ||
| تغییر اقلیم خشکسالی‌ها را شدیدتر کرده و چالشی جدی برای کشاورزی ایجاد نموده است. این پژوهش با هدف ارزیابی اثرات تغییر اقلیم بر دمای سطح زمین و ریسک خشکسالی در کاربری کشاورزی استان خوزستان انجام شد. داده‌های ماهواره‌ای (دمای بیشینه و کمینه، بارش و تابش) از 19 ایستگاه در خوزستان از پایگاه ERA5 برای دوره 2025-1950 جمع‌آوری گردید. روند سری زمانی دما با آزمون من‌کندال بررسی شد. برای پیش‌بینی دما و بارش در دوره‌های آتی نزدیک (2040-2021) و میان‌مدت (2050-2031)، از مدل CANESM5 تحت سناریوی SSP5-8.5 در مدل LARS-WG8 استفاده شد. پایش خشکسالی، پوشش گیاهی و دمای سطح زمین با داده‌های MOD11A1 در Google Earth Engine تحلیل گردید. نتایج نشان داد که سری زمانی دما در تمام ایستگاه‌ها روند افزایشی معنی‌داری در سطح 95 و 99 درصد داشته است. بیش‌ترین مقدار آماره(Z) برابر با 42/5 در ایستگاه آبادان، ماه (جولای) همراه با شیب تغییرات معادل 024/0 سانتی‌گراد در سال بود. در مقابل کم‌ترین مقدار برابر با 26/0- در ایستگاه دهدز با شیب تغییرات 002/0- سانتی‌گراد مشاهده شد. پیش‌بینی دما افزایش حدود 3 درجه سانتی‌گراد را در هر دو دوره آتی نشان داد. بارش در هر دو دوره آتی نسبت به دوره پایه کاهشی بود، و بیش‌ترین ماه‌های بارشی در دسامبر و ژانویه مشاهده شد. این امر با گرمایش جهانی، آئروسل‌های انسانی و تغییرات کاربری اراضی در مناطق شهری سازگار است. شاخص پوشش گیاهی نوسانات قابل توجهی داشت و در سال‌های 2008 و 2009 به حداقل رسید. دمای سطح زمین از 2010 افزایشی بود. شاخص خشکسالی SPI نشان داد که خوزستان در سال‌های 2004 تا 2000، 2010، 2021 و 2022 خشکسالی‌های شدیدی را تجربه کرد. شاخص SPEI حاکی از آن است که از 1999 تا 1980، شرایط نرمال با خشکسالی‌های خفیف تا متوسط متناوب بود، اما از 2000 تا 2024، خشکسالی‌های خفیف تا متوسط غالب شد و از 2022 تا 2008 خشکسالی‌های شدید را تجربه کرده است. شدیدترین خشکسالی‌ها طبق شاخص SPEI در دسامبر 2010 (53/2-) و دسامبر 2021 (48/2-) ثبت شد. با توجه به پیش‌بینی افزایش دما و کاهش بارش، خوزستان مستعد خشکسالی‌های خیلی شدید است. نتایج نشان‌دهنده تشدید خشکسالی در دوره‌های آتی تحت سناریوی SSP5-8.5 و حرکت مناطق کشاورزی به سمت بیابان‌زایی است. بنابراین، تدوین برنامه‌ریزی جامع اقلیمی برای سازگاری و مدیریت منابع آب در خوزستان و بحران‌های زیست محیطی ضروری است. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| تغییر اقلیم؛ خشکسالی؛ سازگاری؛ کشاورزی آبی؛ گرمایش جهانی؛ مدل CanESM5 | ||
| مراجع | ||
|
| ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 119 |
||