آمار

تعداد نشریات30
تعداد شماره‌ها415
تعداد مقالات3,656
تعداد مشاهده مقاله5,775,515
تعداد دریافت فایل اصل مقاله3,953,957
زارعی, پویا, مقبل, معصومه. (1404). ارزیابی ایمنی جاده‌ای با تأکید بر پارامترهای محیطی: مسیر دهگلان به سنندج. سامانه مدیریت نشریات علمی, 2(1), 17-37. doi: 10.22098/gsd.2025.17065.1082
پویا زارعی; معصومه مقبل. "ارزیابی ایمنی جاده‌ای با تأکید بر پارامترهای محیطی: مسیر دهگلان به سنندج". سامانه مدیریت نشریات علمی, 2, 1, 1404, 17-37. doi: 10.22098/gsd.2025.17065.1082
زارعی, پویا, مقبل, معصومه. (1404). 'ارزیابی ایمنی جاده‌ای با تأکید بر پارامترهای محیطی: مسیر دهگلان به سنندج', سامانه مدیریت نشریات علمی, 2(1), pp. 17-37. doi: 10.22098/gsd.2025.17065.1082
زارعی, پویا, مقبل, معصومه. ارزیابی ایمنی جاده‌ای با تأکید بر پارامترهای محیطی: مسیر دهگلان به سنندج. سامانه مدیریت نشریات علمی, 1404; 2(1): 17-37. doi: 10.22098/gsd.2025.17065.1082

ارزیابی ایمنی جاده‌ای با تأکید بر پارامترهای محیطی: مسیر دهگلان به سنندج

جغرافیا و توسعه فضایی
دوره 2، شماره 1، اردیبهشت 1404، صفحه 17-37    اصل مقاله (2.99 M)
نوع مقاله: علمی - پژوهشی
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22098/gsd.2025.17065.1082
نویسندگان
پویا زارعی* ؛ معصومه مقبل
گروه جغرافیای طبیعی، دانشکده جغرافیا، دانشگاه تهران، تهران، ایران
چکیده
محور دهگلان به سنندج یکی از مواصلات مهم ارتباطی بین شهرستان دهگلان و سنندج و یکی از جاده‌های اصلی ارتباطی سنندج به تهران می‌باشد. عوامل طبیعی مختلفی در رخداد مخاطرات جاده‌ای تأثیر دارند که می‌توان به بارش، شیب، ارتفاع، حرکات دامنه‌ای، یخبندان و ... اشاره کرد. محور دهگلان به سنندج به دلیل عبور از مناطق کوهستانی، پرشیب، دامنه‌های با شرایط طبیعی و اقلیمی متفاوت، پتانسیل وقوع مخاطراتی همچون سیل، زمین‌لغزش، بهمن را دارد. پژوهش حاضر با در نظر گرفتن خصوصیات منطقه در صدد شناسایی و پهنه‌بندی مناطق حساس این محور می‌باشد. در این راستا ابتدا معیارهای محیطی مؤثر بر ایمنی جاده اعم از ارتفاع، شیب، جهت شیب، کاربری اراضی، بارش و یخبندان آماده و استانداردسازی شدند. در مرحله بعد وزن هر یک از معیارها با نظر کارشناسان خبره و با به‌کارگیری روش تحلیل سلسله مراتبی به‌صورت زوجی مقایسه و در نرم‌افزار Expert Choice موردبررسی قرار گرفت. در نهایت اقدام به تهیه نقشه ارزیابی ایمنی جاده‌ای گردید. بر اساس نتایج به‌دست‌آمده از پهنه‌بندی در محور موردمطالعه، میزان خطرپذیری این محور به ترتیب 43/56 درصد در کلاس خطر بسیار کم، 17/2 درصد در خطر کم، 41/5 درصد در خطر متوسط، 74/10 درصد در کلاس خطر زیاد و 23/25 درصد در کلاس خطر بسیار زیاد استخراج و شناسایی شدند. همچنین نتایج نشان می‌دهد که کلاس خطر کم بیشتر در کلاس شیب 0 تا 10 درصد قرار دارد که 76 درصد از محور را در برگرفته است. اما پهنه‌های با خطر خیلی زیاد در ارتفاع بالای 2000 متر که دارای گردنه‌ها و شیب تند می‌باشد 21 و 3 درصد در کلاس ارتفاعی زیاد و خیلی زیاد قرارگرفته‌اند که حدود 1 درصد سطح محور را در برمی‌گیرد.  
کلیدواژه‌ها
مخاطرات محیطی؛ ایمنی جاده؛ تحلیل سلسله مراتبی؛ محور دهگلان - سنندج
مراجع
  1. اسفندیاری، فریبا. (1387). نقش اقلیم در ناپایداری دامنه‌های مشرف به جاده ارتباطی سرعین- پیست اسکی آلوارس. همایش ملی کاهش اثرات بلایای جوی و اقلیمی مرکز تحقیقات هواشناسی کاربردی استان اردبیل.
  2. اکرمی مقدم، بهار؛ ایلخانی پور زینالی، رسول و نیک مهر، سامان. (1403). پهنه‌بندی پتانسیل سیل‌گیری با استفاده از روش تحلیل سلسله مراتبی در استان کردستان. محیط‌زیست و مهندسی آب، 10(1)، 79-93.
  3. باقدم، عثمان؛ فرج زاده اصل، منوچهر و شایان، سیاوش. (1384). ارزیابی ایمنی جاده‌ای با رویکرد مخاطرات محیطی: مسیر سنندج مریوان با استفاده از GIS. مدرس علوم انسانی، 9(1 (پیاپی 38) ویژه‌نامه جغرافیا)، 1-16.
  4. برنا، رضا؛ محمدی، حسین و ثروتی، محمدرضا. (1389). ارزیابی سوانح و ایمنی حمل‌ونقل جاده‌ای با رویکرد مخاطرات اقلیمی در محور کرج – چالوس. جغرافیایی سرزمین، 7(25)، 53-64.
  5. شهابی، هیمن؛ خورشید دوست، علی‌محمد و حسینی، میرکامل. (1390). ارزیابی نقش عناصر اقلیمی بر تصادفات جادهای (مطالعه محور سقز) سنندج. فصلنامه تحقیقات جغرافیایی، 26(3)، 190-212.
  6. فلاح تبار، نصرت‌الله. (1379). تأثیر برخی عوامل جغرافیایی بر شبکه راه‌های کشور. مجله پژوهش‌های جغرافیایی، 38، 78-98.
  7. قاسمی، مهوش. (1393). شناسایی و ارزیابی مخاطرات محیطی محور ارتباطی کرمانشاه به همدان. پایان‌نامه کارشناسی ارشد جغرافیای طبیعی، گرایش مخاطرات محیطی، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه سیستان و بلوچستان..
  8. کلانتری، علی و علیان، سحر. (1401). تحلیل تصادفات جاده‌ای با تأکید بر خصوصیات محیط و جاده در سیستم اطلاعات مکانی مطالعة موردی: محور کرج– کندوان. پژوهش‌های جغرافیای انسانی، 2(54)، 563-582.
  9. کرم، امیر. (1387). کاربرد روش فرآیند تحلیل سلسله مراتبی (AHP) در ارزیابی زمین برای توسعه کالبدی بر پایه عوامل طبیعی (مطالعه موردی: مجموعه شهری شیراز). تحقیقات کاربردی علوم جغرافیایی (علوم جغرافیایی)، 8(11)، 33-54.
  10. گلمرادی، غلامرضا. (1392). ارزیابی ایمنی جاده‌ای با رویکرد مخاطرات محیطی محور خلخال – پونل. پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشکده علوم انسانی، گروه جغرافیای طبیعی.
  11. Akrami Moghadam, B., Ilkhani Pour Zinali, R., & Nikmehr, S. (2024). Zoning of flood potential using the analytic hierarchy process (AHP) method in Kurdistan province. Environment and Water Engineering, 10(1), 79–93. [in Persian]
  12. Baghdom, O., Farajzadeh Asl, M., & Shayan, S. (2005). Road safety assessment with an environmental hazards approach: Sanandaj-Marivan route using GIS. Human Sciences Modares, 9(1, Special Issue on Geography), 1–16. [in Persian]
  13. Barna, R., Mohammadi, H., & Servati, M. (2010). Accident and road transportation safety assessment with climatic hazards approach in Karaj-Chalus route. Geographical Land, 7(25), 53–64. [in Persian]
  14. Bowen, W. M. (1993). Environmental decision making: AHP applications. Environmental Management, 17(6), 765-771.
  15. Bowen, William. M., (1993), AHP: Multiple Criteria Evaluation, in Klosterman, R. et al Eds, Spreadsheet Model for urban and Regional Analysis, new Brunwick: Center for Urban Policy Research.
  16. Brijs, T., Karlis, D., Van den Bossche, F., & Wets, G. (2008). A Bayesian model for ranking hazardous road sites. Journal of the Royal Statistical Society: Series A (Statistics in Society), 171(1), 41-58.
  17. Buddhavarapu, P., Banerjee, S., & Prozzi, J. A. (2013). Impact of pavement roughness on vehicle free-flow speed. Journal of Transportation Engineering, 139(9), 902-910.
  18. Dawod, G.M., Mirza, M.N. & Al-Ghamdi, K.A. (2012). GIS-based estimation of flood hazard impacts on road network in Makkah city, Saudi Arabia. Environ Earth Sci 67: 2205–2215.
  19. Dikau, R., & Glade, T. (2002). Dangers and risks of mass movements (Gefahren und Risiken von Massenbewegungen). Geographische Rundschau 54(1): 38–47.
  20. Dikau, R., & Glade, T. (2002). Landslide occurrence, evolution, and implications for environmental change in Europe. Geomorphology, 15(2), 117-143.
  21. Esfandiari, F. (2008). The role of climate in the instability of slopes adjacent to the Sarein-Alvars ski resort road. National Conference on Reducing the Effects of Meteorological and Climatic Disasters, Applied Meteorology Research Center of Ardabil Province. [in Persian]
  22. Fallah Tabar, N. (2000). The impact of some geographical factors on the country's road network. Geographical Research Journal, 38, 78–98. [in Persian]
  23. Ghassemi, M. (2014). Identification and assessment of environmental hazards in the Kermanshah-Hamedan transportation route.  Master's thesis, University of Sistan and Baluchestan. [in Persian]
  24. Golmoradi, G. (2013). Road safety assessment with an environmental hazards approach: Khalkhal-Pounel route. Master's thesis, University of [Institution Name]. [in Persian]
  25. Hassan, S.A., Amlan, H.A., Alias, N.E., Ab-Kadir, M.A. & Sukor, N.S.A. (2022). Vulnerability of road transportation networks under natural hazards: A bibliometric analysis and review. International Journal of Disaster Risk Reduction, 28(2), 319-343.
  26. Kalantari, A., & Aliyan, S. (2022). Analysis of road accidents with emphasis on environmental and road characteristics in GIS: Case study of Karaj-Kandovan route. Human Geography Research, 2(54), 563–582. [in Persian]
  27. Karam, A. (2008). Application of analytic hierarchy process (AHP) in land evaluation for physical development based on natural factors (Case study: Shiraz urban complex). Applied Research in Geographical Sciences, 8(11), 33–54. [in Persian]
  28. Kashani, A. T., & Shariat-Mohaymany, A. (2012). Analysis of the traffic injury severity on two-lane, two-way rural roads based on classification tree models. Safety Science, 50(5), 1040-1047.
  29. Keller, S, & Atzl, A. (2014). Mapping Natural Hazard Impacts on Road Infrastructure-The Extreme Precipitation in Baden-Württemberg, Germany, June 2013. Int J Disaster Risk Sci 5: 227–241. https://doi.org/10.1007/s13753-014-0026-1.
  30. Li, X., Wu, C., & Zhang, X. (2019). The impact of slope and topographic factors on road accidents: A GIS-based analysis. Transportation Research Part D: Transport and Environment, 67, 23-33.
  31. Naseri, H., & Mohammadi, M. (2020). Evaluation of road safety based on environmental parameters using GIS and AHP. Journal of Transportation Research, 45(3), 123-135.
  32. Naseri, H., Rahmani, F., & Ghasemi, A. (2017). The effects of frost occurrence on road safety in mountainous regions. Cold Regions Science and Technology, 134, 78-85.
  33. Quddus, M. A., Wang, C., & Ison, S. G. (2010). Road traffic congestion and crash severity: Econometric analysis using spatial panel data. Transportation Research Part A: Policy and Practice, 44(5), 337-346.
  34. Saaty, T. L. (1980).The Analytic Hierarchy Process. New York, NY: Mc Graw-Hill.
  35. Saaty, T. L. (1980). The analytic hierarchy process: Planning, priority setting, resource allocation. McGraw-Hill.
  36. Shahabi, H., Khorshid Doost, A. M., & Hosseini, M. K. (2011). Evaluation of the role of climatic elements on road accidents (Case study: Saqqez-Sanandaj route). Geographical Research Quarterly, 26(3), 190–212. [in Persian]
  37. Tacnet, J-M., Eric, M. & Somsakun, M. (2012). Analysis of importance of road networks exposed to natural hazards. Conference: AGILE'2012 International Conference on Geographic Information Science, Avignon.
  38. Toma-Danila, D., Armas, I, & Tiganescu, A. (2020). Network-risk: an open GIS toolbox for estimating the implications of transportation network damage due to natural hazards, tested for Bucharest, Romania, Nat. Hazards Earth Syst. Sci., 20: 1421–1439. https://doi.org/10.5194/nhess-20-1421.
  39. Winter, M-G., Shearer, B., Palmer, D., Peeling, D., Harmer, C., Sharpe, J. (2016). The Economic Impact of Landslides and Floods on the Road Network, Procedia Engineering, 143, 1425-1434. https://doi.org/10.1016/j.proeng.2016.06.168.
  40. Zare, M., Ahmadi, H., & Gholami, H. (2018). The role of precipitation in road erosion and its impact on road safety. Environmental Earth Sciences, 77(8), 305.
  41. Zareie, S., Sadeghi-Niaraki, A., & Choi, S. M. (2023). A GIS-based approach for accident hotspots mapping in mountain roads. Applied Geomatics, 15(1), 77-89.
  42. Zhou, C., Chen, M., Chen, J., Chen, Y, & Chen, W. A. (2024). Multi-Hazard Risk Assessment Model for a Road Network Based on Neural Networks and Fuzzy Comprehensive Evaluation. Sustainability, 16(6), 24-29. https://doi.org/10.3390/su16062429.
  43. Zhou, M., Yuan, M., Yang, G, & Gang, Mei. (2023). Risk analysis of road networks under the influence of landslides by considering landslide susceptibility and road vulnerability: A case study, Natural Hazards Research, ISSN 2666-5921. https://doi.org/10.1016/j.nhres.2023.09.013.
  44. Zhu, Z.J. & Zhang, Y. (2021). Flood disaster risk assessment based on random forest algorithm. Neural Comput. Appl., 34, 3443–3455.
آمار
تعداد مشاهده مقاله: 184
تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 62


سامانه مدیریت نشریات علمی. قدرت گرفته از سیناوب