تعداد نشریات | 24 |
تعداد شمارهها | 236 |
تعداد مقالات | 2,047 |
تعداد مشاهده مقاله | 3,307,544 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 2,217,863 |
مدلسازی دینامیک سیستمی مشارکتی برای مدیریت منابع آب زیرزمینی (محدوده مورد مطالعه دشت مرند، ایران) | ||
مدل سازی و مدیریت آب و خاک | ||
مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 16 اسفند 1401 | ||
نوع مقاله: پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22098/mmws.2023.12372.1232 | ||
نویسندگان | ||
امیر عیسی نژاد![]() ![]() ![]() ![]() ![]() | ||
1دانشگاه تبریز. دانشکده کشاورزی. گروه ترویج و توسعه روستایی | ||
2گروه ترویج و توسعه روستایی. دانشکده کشاورزی. دانشگاه تبریز. | ||
3گروه دینامیک سیستم، دپارتمان جغرافیا، دانشگاه برگن، برگن، نروژ | ||
4گروه ترویج و توسعه روستایی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران | ||
چکیده | ||
مسائل مدیریتی منابع آب زیرزمینی از یک سو بهدلیل پیچیدگی و عدم قطعیت ناشی از اثرات عناصر انسانی (شناختی، اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی و سیاسی) و از سوی دیگر، به دلیل محدودیت در درک چگونگی تقابل و تعامل آن عناصر با سیستمهای بیوفیزیکی، تبدیل به چالشی بسیار جدی شده است. لذا شناسایی پیچیدگیهای ساختاری، فرایندی و رفتاری حاکم در مدیریت آب، مستلزم بهکارگیری روشهای متناسب برای حل این پیچیدگیهاست. در این مطالعه برای پاسخ به چگونگی استفاده از روشهای مشارکتی برای گنجاندن عناصر انسانی پیچیده در مدیریت منابع آب زیرزمینی از روش سیستم دینامیکی استفاده شده است. این روش بر تعامل و مدلسازی ذینفعان متمرکز است و در نهایت به تصمیمگیری ختم میشود. تدوین مدل مشارکتی سیستم دینامیک در 5 گام انجام شد و در گامهای بیان مسئله، تدوین فرضیه پویا، طراحی و تحلیل سیاست از روش کیفی تبعیت کرد. بخشهای تدوین و فرمولبندی مدل، آزمون مدل به روش کمی و در نهایت سناریوسازی و طراحی سیاست نیز به روش آمیخته (کمی-کیفی) انجام گرفت. گروههای مشارکت کننده در این پژوهش شامل سه گروه اصلی کارشناسان بخش دولتی (از چهار نهاد وزارت نیرو، وزارت جهاد کشاورزی، سازمان تعاون روستایی و وزارت کشور (فرمانداری) در سطح شهرستان مرند و استان آذربایجان شرقی، متخصصان بخشهای غیردولتی فعال در بخش مدیریت آب و کشاورزی و همچنین نمایندگان بهرهبرداران منابع آب زیرزمینی در دشت مرند بودند. برای تدوین حلقههای علت و معلولی، از تکنیک گروههای متمرکز کانونی استفاده شد. سیاستهای مختلف در قالب 6 سناریو مورد بررسی قرار گرفت و در نهایت 2 سناریو منجر به تعادل در منابع آب زیرزمینی و جبران کسری مخزن آبخوان دشت مرند شد. سناریوی مطلوب با ادغام سه راهبرد سیاستی «اصلاح ساختار حکمرانی منابع آب زیرزمینی در دشت مرند»، «افزایش راندمان آبیاری از طریق اجرای شبکههای آبیاری مدرن» و «اصلاح الگوی کشت در سطح دشت مرند» به دست آمد. | ||
کلیدواژهها | ||
آبخوان دشت مرند؛ سیستم دینامیک؛ مدلسازی مشارکتی؛ مدیریت آبزیرزمینی | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 130 |