تعداد نشریات | 27 |
تعداد شمارهها | 364 |
تعداد مقالات | 3,222 |
تعداد مشاهده مقاله | 4,739,819 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 3,237,685 |
اثربخشی برنامه توانبخشی شناختی آرام بر بهبود حافظه کاری و توجه کودکان مبتلا به اختلالات یادگیری | ||
ناتوانی های یادگیری | ||
مقاله 7، دوره 12، شماره 1 - شماره پیاپی 44، آبان 1401، صفحه 85-97 اصل مقاله (1.16 M) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22098/jld.2022.11688.2046 | ||
نویسندگان | ||
محمد نریمانی1؛ سارا تقی زاده هیر* 2؛ آذین نریمانی3 | ||
1استاد روانشناسی، گروه روانشناسی، دانشکدۀ علوم تربیتی و روان شناسی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران | ||
2دانشجوی دکتری روانشناسی، گروه روانشناسی، دانشکدۀ علوم تربیتی و روان شناسی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران | ||
3رزیدنت اطفال، گروه پزشکی، دانشکده علوم پزشکی، دانشگاه علوم پزشکی اردبیل، اردبیل، ایران | ||
چکیده | ||
اهداف: پژوهش حاضر با هدف بررسی اثربخشی توانبخشی شناختی بر بهبود حافظه کاری و توجه کودکان مبتلا به اختلالات یادگیری انجام شد. مواد و روش: پژوهش حاضر از لحاظ هدف جزء پژوهش های کاربردی و از لحاظ روش از نوع مطالعات آزمایشی با طرح پیش آزمون-پس آزمون با گروه کنترل بود. جامعه آماری پژوهش حاضر شامل کلیه کودکان 7 تا 12 سال مبتلا به اختلال یادگیری در سال 1401 بود؛ که از این گروه 40 نفر کودک مبتلا به اختلال یادگیری از مرکز ناتوانی های یادگیری به روش نمونه گیری دردسترس انتخاب و به صورت تصادفی در دو گروه آزمایش (20 نفر) و کنترل (20 نفر) گمارده شدند. گروه آزمایش به مدت 10 جلسه 45 دقیقه ای تحت مداخله توانبخشی شناختی قرار گرفتند و گروه کنترل مداخله ای دریافت نکرد. آزمودنیها قبل و بعد از مداخله توسط آزمون حافظه کاری ان- بک و آزمون عملکرد پیوسته مورد ارزیابی قرار گرفتند. جهت تجزیه و تحلیل داده ها از آزمون تحلیل کوواریانس چندمتغیری استفاده شد. یافته ها نتایج نشان داد که اجرای جلسات توانبخشی شناختی به کودکان موجب بهبود حافظه کاری و توجه در آزمودنی های گروه آزمایش در مقایسه با گروه کنترل شده است (05/0>P). نتیجه گیری: بنابر نتایج بدست آمده مشخص می شود که توانبخشی شناختی می تواند به عنوان روشی مؤثر در بهبود حافظه کاری و توجه کودکان مبتلا به اختلال یادگیری در نظر گرفته شود. بنابراین روانشناسان کودک و متخصصان می توانند از تکنیک های توانبخشی شناختی در کاهش مشکلات روانشناختی این کودکان استفاده نمایند. | ||
کلیدواژهها | ||
توانبخشی شناختی؛ حافظه کاری؛ توجه؛ اختلالات یادگیری | ||
مراجع | ||
آب باریکی، ا.، یزدان بخش، ک و مؤمنی، خ. (1396). اثربخشی توان بخشی شناختی رایانه ای بر نارسایی شناختی دانش آموزان با ناتوانی یادگیری. فصلنامه روان شناسی افراد استثنایی، 7(26)، 157-127. [DOI.org/10.22054/jpe.2017.22223.1571]
احدی، ب.، ستوده، م.ب و حبیبی، ی. (1391). مقایسه ی بهزیستی روان شناختی و مکانیزم های دفاعی در دانش آموزان با و بدون لکنت زبان. روانشناسی مدرسه و آموزشگاه، 1(4)، 6-22. http://jsp.uma.ac.ir/article_46.html?lang=fa
اخوان تفتی، م.، آذری خیابانی، م و ها شمی، ز. (1395). آزمایش سودمندی یک برنامه توان افزای شناختی برای بهبود کارکردهای اجرایی در دانش آموزان با نارسایی های ویژه یادگیری. فصلنامه تازه های علوم شناختی، 14(3)، 382-372. http://rbs.mui.ac.ir/article-1-489-fa.html
امیریانی، ف.، طاهایی، ع.ا و کمالی، م. (1390). بررسی مقایسه ای توجه شنیداری در دانش آموزان مبتلا به اختلال یادگیری و عادی 9-7 ساله. شنوایی شناسی، 20(1)، 54-63. https://aud.tums.ac.ir/article-1-82-en.pdf
اورکی، م.، زار ، ح و عطار ق صبه، ز. (1396). تأثیر توانبخ شی شناختی بر حافظه کاری و پیشرفت تحصیلی کودکان با اختلال ریاضی. پژوهش در کودکان استثنائی، 6(2) ،167-182. https://sc.journals.pnu.ac.ir/article_4853.html
بیرامی، م.، موحدی، ی و احمدی، ا. (1396). تأثیر بازتوانی شناختی بر عملکرد توجه متمرکز ـ پراکنده و حافظه کاری در
دانش آموزان با ناتوانی یادگیری ریاضی و خواندن. عصب روانشناختی، 3(1)، 9-28. https://clpsy.journals.pnu.ac.ir/article_3883_en.html?lang=fa
پاول، ت. (2015). کتاب کار و تمرین توانبخشی مغزی (بیش از 140 تمرین برای بازتوانی عملکردهای مغزی آسیب دیده). ترجمه مهدی شریف الحسینی، 1395. انتشارات: مهرسا.
حبیبی کلیبر، ر و بهادری خسروشاهی، ج. (1398). توانبخشی شناختی رایانه یار در بهبود شناخت اجتماعی، کنترل مهاری و اجتناب شناختی دانش آموزان دارای اختلال یادگیری ریاضی، فصلنامه عصب روانشناختی، 5(17)، 89-108. https://clpsy.journals.pnu.ac.ir/article_6152.html?lang=fa
حسنی، ج و هادیانفرد، ح. (1386). مقایسه نگهداشت توجه در بیماران مبتلا به اسکیزوفرنی، افسردگی اساسی، و افراد بهنجار. روانشناسی و علوم تربیتی، 37(1)، 184-159. https://www.sid.ir/paper/55634/fa
دلاور ع. (1385). مبانی نظری و عملی پژوهش در علوم انسانی و اجتماعی. تهران: کلک آزاد.
رادفر، ف.، نجاتی، و و فتح آبادی، ج. (1395). تأثیر توانبخشی شناختی بر حافظه کاری و روانی کلامی دانش آموزان نارساخوان یک مطالعه تک موردی. اندیشه و رفتار در روانشناسی بالینی، 10(40)، 17-26. https://jtbcp.riau.ac.ir/article_937.html
زارع، ح.، چرامی، ف و شریفی، ع.ا. (1399). اثربخشی توانبخشی شناختی رایانهای بر حافظه کاری و انعطاف پذیری شناختی کودکان دارای اختلال یادگیری. راهبردهای شناختی در یادگیری، 8(15)، 1-18. [DOI.org/10.22084/j.psychogy.2020.20055.2030]
صالحیان بروجردی، ح.، عشایری، ح و هوشنگ مهریار، ا. (1400). اثربخشی توانبخشی شناختی بر کارکردهای اجرایی و شدت اختلال ناروانی گفتار در کودکان مبتلا به اختلال ناروانی گفتار. علوم پیراپزشکی و توانبخشی، 9(4)، 16-26. [DOI.org/10.22038/jpsr.2021.43850.2026]
کجباف، م.ب.، لاهیجانیان، ز و عابدی، ا. (1389). مقایسه نیمرخ حافظهی کودکان عادی با کودکان دچار ناتوانیهای یادگیری در املا، ریاضی و روخوانی. تازه های علوم شناختی. 12(۱)، ۲۵-۱۷ http://icssjournal.ir/article-1-78-fa.html
کسائیان، ک.، کیامنش، ع.ر و بهرامی، ه. (1393). مقایسهی عملکرد حافظهی فعال و نگهداری توجه دانشآموزان با و بدون ناتوانیهای یادگیری. مجله ناتوانی های یادکیری، 3(4)، 112-123. https://jld.uma.ac.ir/article_192.html?lang=fa
گندمی، ز.، ارجمندنیا، ع.ا و افروز، غ.ا. (1400) ثربخشی بسته توانبخشی شناختی مبتنی بر کارکردهای اجرایی بر عملکرد تحصیلی در دانشآموزان دیرآموز. راهبردهای روانشناختی در یادگیری، 9(16)، 1-15. [DOI.org/10.22084/j.psychogy.2020.21919.2173]
مقصودلو، م.، نجاتی، و و فتح آبادی، ج. (1398). اثربخشی بسته توانبخشی شناختی آرام بر بهبود کارکردهای اجرایی بر اساس ارزیابی های رفتاری کودکان دارای نشانه های نارسایی توجه/ بیش فعالی پیش از سن مدرسه. روانشناسی افراد استثنایی، 9(33)، 23-43. [DOI.org/10.22054/jpe.2019.31691.1769]
نجاتی، و. (1396). توانبخشی هوشمند توجه و حافظه آرام. نشر: رشد فرهنگ. https://www.adinehbook.com/gp/product/6008867076
نجارزادگان، م.، نجاتی، و و امیری، ن. (1394). اثر توانبخشی شناختی حافظه کاری بر بهبود نشانگان رفتاری (کم توجهی و تکانشگری)کودکان مبتلا به اختلال نقص توجه بیش فعالی. فصلنامه عصب روانشناسی، 1(1)52-45. https://clpsy.journals.pnu.ac.ir/article_2420.html?lang=fa
نریمانی، م و سلیمانی، ا. (1394). اثر بخشی توان بخشی شناختی بر کارکردهای اجرایی (حافظه کاری و توجه) و پیشرفت تحصیلی دانشآموزان دارای اختلال یادگیری ریاضی. مجله روانشناسی مدرسه، 4(2)، 118-134. http://jld.uma.ac.ir/article_129.html?lang=fa
نریمانی، م.، سلیمانی، ا و تبریزچی، ن. (1394). بررسی تأثیر توانبخشی شناختی بـر بهبـود نگهداری توجه و پیشرفت تحصیلی ریاضی دانش آموزان دارای اختلالADHD . مجله ناتوانی های یادگیری، 2(3)، 115-91. http://jsp.uma.ac.ir/article_329.html?lang=fa
نظربلند، ن.، طهماسی، آ و نجاتی، و. (1398). اثربخشی توانبخشی شناختی مبتنی بر بسته «آرام» بر بهبود کارکردهای اجرایی توجه انتخابی، کنترل بازداری و حافظهکاری در سالمندان مبتلا به اختلال شناختی خفیف. فصلنامه روانشناسی شناختی، ۷ (۳)، ۵۹-۴۰. http://jcp.khu.ac.ir/article-1-3247-fa.html
هادیان فرد، ح.، نجاریان، ب.، شکرکن، ح و مهرابی زاده هنرمند، م. (1379). تهیه و ساخت فرم فارسی آزمون عملکرد پیوسته. مجله روانشناسی، 4(4)، 388-404. https://www.sid.ir/fa/journal/ViewPaper.aspx?id=27162
References Abbariki, A., Yazdanbakhsh, K., & Momeni, Kh. (2017). The effectiveness of computer-based cognitive rehabilitation on reducing cognitive failure in Students with Learning Disability. Psychology of Exceptional Individuals, 7(26), 127-157. https://jpe.atu.ac.ir/article_7866.html?lang=en Afeli, S. A. (2019). Academic accommodation strategies for pharmacy students with learning disabilities: What else can be done? Currents in Pharmacy Teaching and Learning, 11(8), 751-756. [DOI.org/10.1016/j.cptl.2019.04.001] Ahadi, B., Sotoudeh., MB, & Habibi, Y. (2013). Comparison of psychological well-being and defense mechanisms in students with and without stuttering. Journal of School Psychology and institutions, 1 (4), 22-6. http://jsp.uma.ac.ir/article_46.html?lang=en Akhavan-Tafti1, M., Azari-Khiyabani, M., & Hashemi, Z. (2016). Improving Executive Functions in Students with Learning Disabilities through a Cognitive Enabling Program. J Res Behav Sci, 14 (3), 372-382. http://rbs.mui.ac.ir/article-1-489-fa.html Akyurek, G., Efe, A., Kilic, B. G., & Bumin, G. (2018). The Effect of Cognitive Therapy on Executive Functions and Occupational Routines in Children with Dyslexia. Archives of Physical Medicine and Rehabilitation, 99(10), e19. [DOI.org/10.1016/j.apmr.2018.07.062] American Psychiatric Association. (2013). Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders 5 edition, (Dsm-5). New York: American Psychologist. https://www.psychiatry.org/psychiatrists/practice/dsm Amiriyabi, F., Tahaei, A., & Kamali M. A. (2011). Comparative evaluation of auditory attention in 7 to 9 year old learning disabled students. Auditory and vestibular research, 1(35), 54-63. https://aud.tums.ac.ir/article-1-82-en.pdf Ballesteros, S., Mayas, J., Prieto, A., RuizMarquez, E., Toril, P., & Reales, J. M. (2017). Effects of Video Game Training on Measures of Selective Attention and Working Memory in Older Adults: Results from a Randomized Controlled Trial. Frontiers in Aging Neuroscience, 9(354). [DOI.org/10.3389/fnagi.2017.00354] Bayrami, M., Movahedi, Y., & Ahmadi E. (2017). The effectiveness of cognitive rehab on the selectivedivided attention and working memory in students with dyslexia & dyscalculia disabilities. Journal of Neuropsychology, 3(8), 9-28. https://clpsy.journals.pnu.ac.ir/article_3883_en.html Bernardi, M., Leonard, H. C., Hill, E. L., Bottinga, N., & Henry, L. (2017). A two-year follow-up study of executive functions in children with developmental coordination disorder. Developmental Medicine & Child Neurology, 60 (3), 306-313. [DOI.org/10.1111/dmcn.13640] Bull A., Screrif Y. (2016). Upper limb movements by children and with and without DCD. A window into perceptual. Magill R. (2014). Movement Learning and Concepts and Applications, Physical Education Research Institute. https://www.amazon.com/Motor-Learning-Control-Concepts-Applications/dp/0073523801 Choi, J., & Twamley, E. W. (2013). Cognitive rehabilitation therapies for Alzheimer's disease: a review of methods to improve treatment engagement and self-efficacy. Neuropsychology Review, 23(1), 48-62. [DOI.org/10.1007/s11065-013-9227-4] Davis, N., Sheldon, L., & Colmar, S. (2013). Memory mates: A classroom-based intervention to improve attention and working memory. Australian Journal of Guidance and Counselling, 24(1), 1- 10. [DOI.org/10.1017/jgc.2013.23] Delaware, A. (2006). Theoretical and practical foundations of research in humanities and social sciences. Tehran: kalak azad. Driemeyer, J., Boyke, J., Gaser, C., Büchel, C., & May, A. (2008). Changes in Gray Matter Induced by Learning—Revisited. PLOS ONE, 3(7), e2669. [DOI.org/10.1371/journal.pone.0002669] Goldstein, S., & Naglieri, J. A. (Eds.), Handbook of Executive Functioning (pp. 3- 12). New York, NY: Springer New York. https://dl.uswr.ac.ir/bitstream/Hannan/138464/1/9781461481058.pdf Grigorenko, E. L., Compton, D. L., Fuchs, L. S., Wagner, R. K., Willcutt, E. G., & Fletcher, J. M. (2020). Understanding, educating, and supporting children with specific learning disabilities: 50 years of science and practice. American Psychologist, 75(1), 37–51. https://psycnet.apa.org/doi/10.1037/amp0000452 Gandomi, Z., Arjmandnia, A. A. & Afrooz, G. A. (1400). The Effectiveness of cognitive rehabilitation package based on executive functions on the academic performance of slow learners. Psychological Strategies in Learning, 9(16), 1-15. [DOI.org/10.22084/j.psychogy.2020.21919.2173] Habibi Kaliber, R., & Bahadri Khosrowshahi, J. (2018). Effectiveness of computerized cognitive rehabilitation on social cognition, inhibitory control and cognitive avoidance of students with learning disabilities. Journal of Neuropsychology, 5(17), 89-108. https://clpsy.journals.pnu.ac.ir/article_6152.html?lang=en Harvey, P. D., Siu, C. O., & Romano, S. (2004). Randomized, controlled, double-blind, multicenter comparison of the cognitive effects of ziprasidone versus olanzapine in acutely ill inpatients with schizophrenia or schizoaffective disorder. Psychopharmacology, 172(3), 324-332. [DOI.org/10.1007/s00213-003-1652-2] Hill, C. M., Bucks, R. S., Kennedy, C. R., Harrison, D., Carroll, A., Upton, N., & Hogan, A. M. (2017). Hearing loss mediates executive function impairment in sleep disordered breathing. Sleep Medicine, 34, 18-23. https://psycnet.apa.org/doi/10.1016/j.sleep.2017.02.008 Hasani, J., & Hadianfard, H. (2005). Comparison of maintenance of attention in patients with schizophrenia, major depression and normal individuals. Journal of psychology and education, 37(1), 159-184. https://www.sid.ir/paper/55634/en Jaeggi, S. M., Studer-Luethi, B., Buschkuehl, M., Su, Y. F., Jonides, J., & Perrig, W. J. (2010). The relationship between n-back performance and matrix reasoning—implications for training and transfer. Intelligence, 38(6), 625-635. [DOI.org/10.1016/j.intell.2010.09.001] Kajbaf, M. B., & Lahijanian, Z. (2014). Comparison of the normal memory of children with children with learning disabilities in spelling math and rehearsal. New cognitive science, 12 (1), 25-17. http://icssjournal.ir/article-1-78-en.html Kane, M. J., Conway, A. R. A., Miura, T. K., & Colflesh, G. J. H. (2007). Working memory, attention control, and the N-back task: a question of construct validity. Journal of Experimental Psychology, Learning, Memory, and Cognition, (33), 615–622. [DOI.org/10.1037/0278-7393.33.3.615] Kasaeian, K., Kiamanesh, A., & Bahrami, H. (2014). A comparison of active memory performance and sustained attention among students with and without learning disabilities. J Learn Disabil, 3(3), 112-8. https://jld.uma.ac.ir/article_192.html?lang=en Karande, S., Mahajan, V., & Kulkarn, M. (2009). Recollections of Learning disabled adolescents of their schooling experiences: a qualitative study. Indian Journal Medical Sciences, 63(6), 382-391. [DOI.org/10.4103/0019-5359.56109] Kianbakht, M., Naghel, S., Alidadi, F., Nejati, V., Kohandel, H., Ansarini, G., & Namdari, V. (2015). Effectiveness of Neuro-feedback associated with cognitive rehabilitation therapy on children with Attention Defect Hyperactivity Disorder (ADHD). The International Journal of Indian Psychology, 2(4), 18-29. [DOI.org/10.25215/0204.003] Kirchner, W. K. (1958). Age differences in short -term retention of rapidly changing information. J Exp Psychol, 55, 352 - 358. Maghsudloo, M., Nejati, & Fathabadi, J. (2018). Effectiveness of ARAM cognitive rehabilitation package on improvement of executive function based on behavioral rating in preschool children with ADHD symptoms. Psychology of exceptional Individuals, 9(33), 23-43. [DOI.org/10.22054/jpe.2019.31691.1769] Maehler, C., & Schuchardt, K. (2016). Working memory in children with specific learning disorders and/or attention deficits. Learning and Individual Differences, 49(34), 341-347. https://psycnet.apa.org/doi/10.1016/j.lindif.2016.05.007 Nagel, I., Chicherio, C., Li, S.-C., Von Oertzen, T., Sander, T., Villringer, A., & Lindenberger, U. (2008). Human aging magnifies genetic effects on executive functioning and working memory. Frontiers in Human Neuroscience, 2, 1. [DOI.org/10.3389/neuro.09.001.2008] Najarzadegan, M., Nejati, & Amiri, N. (2014). Effect of Cognitive Rehabilitation of Working Memory in Reducing Behavioral Symptoms (Attention Deficit and Impulsivity) of Children with Attention Deficit and Hyperactivity Disorder. Journal of Neuropsychology, 1(1)52-45. https://clpsy.journals.pnu.ac.ir/article_2420.html?lang=en Narimani M., & Soleymani, E. (2013). The effectivenes of cognitive rehabilitation on executive functions (working memory and attention) and academic achievement in students with math learning diworder. Journal of Learning Disabilities, 2(3), 91-115. http://jld.uma.ac.ir/article_129.html?lang=fa Narimani M., & Soleymani, E., & Tabrizchi, N. (2013). The effect of cognitive rehabilitation on attention maintenance and math achievement in ADHD students. Journal of School Psychology and institutions, 4(2), 118-134. http://jsp.uma.ac.ir/article_329.html?lang=en Nazarboland, N., Tahmasi, A., & Nejati V. (2019). Effectiveness of cognitive rehabilitation based on “ARAM” program in improving executive functions of selective attention, inhibitory control and working memory in elderly people with mild cognitive impairment. Journal of Cognitive Psychology, 7 (3), 40-59. http://jcp.khu.ac.ir/article-1-3247-fa.html Nejati, V. (2016). Attentive rahabilitation of attention and memory. Publication: Roshde Farhang. https://www.adinehbook.com/gp/product/6008867076 Nejati, V., Shahidi, S., & Helmi, S. (2017). Enhancement of Executive Functions with Cognitive Rehabilitation in Older Adults. Journal of Modern Rehabilitation, 10(3), 120-7. https://jmr.tums.ac.ir/index.php/jmr/article/view/40 Oraki, M., Zare, H., & Atar gasbe, Z. (2018). The Effect of Cognitive Rehabilitation on Working memory and Academic Achievement of Children with Discalcula. Journal of Social Cognition, 6(2), 167- 183. https://sc.journals.pnu.ac.ir/article_4853.html Powell, T. (2015). Brain rehabilitation exercise and workbook (more than 140 exercises to rehabilitate damaged brain functions). Translated by Mehdi Sharif Al-Hoseini, 2015. Publisher: Mehrsa. Radfar, F., Nejati, & Fathabadi, J. (2015). The impact of cognitive rehabilitation on working memory and verbal fluency in dyslexic students (a single case study). Thought and Behavior in Clinical Psychology, 10(40), 17-26. https://jtbcp.riau.ac.ir/article_937.html?lang=en Rueda, M. R., Posner, M. I., & Rothbart, M. K. (2005). The development of executive attention: Contributions to the emergence of self-regulation. Developmental Neuropsychology, 28(2), 573 594. [DOI.org/10.1207/s15326942dn2802_2] Salehian Boroujerdi, H., Ashayeri, H., & Mehryar, A.H. (1400). The Effectiveness of Cognitive Rehabilitation on Executive Functions and Severity of Fluency Disorder in Children with Childhood Onset Fluency Disorder. Paramedical and Rehabilitation Sciences, 9(4), 16-26. [DOI.org/10.22038/jpsr.2021.43850.2026] Sandy, P.T. (2016). The use of observation on patients who selfharm: Lessons from a learning disability service. Health SA Gesondheid, 21, 253-260. [DOI.org/10.1016/j.hsag.2016.04.004] Seidman L. J. (2016). Neuropsychological functioning archive of SID in people with ADHD across the lifespan. Clinical Psychology Review, 26(7), 466-485. [DOI.org/10.1016/j.cpr.2006.01.004] Sterr A. M. (2004). Attention performance in young adults with learning disabilities. Learning and Individual Differences, 14(3), 125-133. [DOI.org/10.1016/j.lindif.2003.10.001] Zare, H., Cheorami, F. & Sharifi, A.A. (2019). Effectiveness of Computerized Cognitive Rehabilitation on Working Memory and Cognitive Flexibility among Children with Learning Disorder (LD). Cognitive Strategies in Learning, 8(15), 1-18. [DOI.org/10.22084/j.psychogy.2020.20055.2030] | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 2,205 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 1,403 |