تعداد نشریات | 27 |
تعداد شمارهها | 361 |
تعداد مقالات | 3,185 |
تعداد مشاهده مقاله | 4,691,306 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 3,204,350 |
بررسی آب مجازی و شاخص بهرهوری آب کشاورزی در محصولات زراعی دشت پلدشت | ||
مدل سازی و مدیریت آب و خاک | ||
مقاله 5، دوره 3، شماره 1، 1402، صفحه 54-68 اصل مقاله (1.67 M) | ||
نوع مقاله: پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22098/mmws.2022.11090.1100 | ||
نویسندگان | ||
رحیم عبداله زاده کهریزی1؛ امیرحسین کوکبینژاد مقدم* 2؛ ادریس معروفی نیا3 | ||
1دانشآموخته کارشناسی ارشد زمین شناسی/ کارشناس آبهای زیرزمینی آب منطقهای آذربایجانغربی، ماکو، ایران | ||
2استادیار/ گروه زمین شناسی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد مراغه، مراغه، ایران | ||
3دانشجوی دکتری/ گروه عمران آب، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات، تهران، ایران | ||
چکیده | ||
رشد جمعیت و توسعه اقتصادی، هدررفت آب و کاهش بارندگی منجر به افزایش تقاضای آب میشود که همین امر، لزوم برنامهریزی مدون در سطح کلان و سیاست گذاری صحیح و بهینه در حوزه مدیریت منابع را ضروری ساخته است. کشورمان در اقلیم خشک و نیمه خشک قرار داشته و با کاهش نزولات جوی و رشد روز افزون مصرف آب در حوزه های مختلف، در سال های آتی با خطر بروز بحران آب مواجه است. برای کاهش بحران آب، تجارت بینالمللی محصولات کشاورزی میتواند نقش بهسزایی در توزیع مجدد منابع آب داشته باشد؛ زیرا کالاهای مورد معامله حاوی مقدار زیادی آب مجازی هستند. محدوده مطالعاتی این پژوهش، دشت پلدشت در شمال غرب ایران است. این محدوده در شرق منطقه مطالعاتی پلدشت و در شمال منطقه مطالعاتی قره ضیاءالدین واقع شده است. بازه زمانی پژوهش از سال 1390 لغایت 1400 است. هدف از انجام این پژوهش بررسی وضعیت آماری سطح زیر کشت، عملکرد تولید و ارزیابی بهرهوری و آب مجازی محصولات زراعی در دشت پلدشت است. در گام نخست وضعیت کشت کلیه محصولات زراعی در استان آذربایجان غربی و شاخصهای مختلف بهرهوری و آب مجازی محصولات دشت پلدشت مورد ارزیابی قرار گرفت. همچنین متناسب با اهداف پژوهش از شاخصهای فیزیکی و مالی بهرهوری آب شامل شاخص عملکرد به ازای واحد حجم آب (CDP)، درآمد به ازای واحد حجم آب (BPD)، و بازده خالص به ازای واحد حجم آب (NBPD) جهت برنامه محاسبه بهرهوری آب استفاده شد. یافتههای پژوهش نشان میدهد که محصول هندوانه دارای کمترین سطح برداشت با 5789 هکتار و بیشترین سطح برداشت مربوط به گندم با 73361 هکتار بوده است. در زمینة میزان برداشت نیز محصول هندوانه دارای بیشترین میزان تولید با 237951 تن و کمترین میزان تولید 136002 تن بوده است. همچنین، نتایج بهرهوری نشان میدهد که محصولات گندم، جو، یونجه و هندوانه بهترتیب دارای بهرهوری 2/23، 3/25، 1/86 و 14/89 کیلوگرم بر مترمکعب است. لذا محصول هندوانه دارای بیشترین بهرهوری و محصول یونجه دارای کمترین بهرهوری بوده است. | ||
کلیدواژهها | ||
آب مجازی؛ بهرهوری؛ تجارت آب؛ دشت پلدشت؛ نیاز آبی | ||
مراجع | ||
امینی، ع.، پرهمت، ج.، و سدری، م.ح. (1399). بررسی بهرهوری فیزیکی و اقتصادی آب در محصولات عمده زراعی در حوضه تلوار استان کردستان. مهندسی و مدیریت آبخیز، 12(2)، 481 -491. باغبانیان، م.، اماموردی، ق.، قادرزاده، ح.، دامن کشیده، م.، و امین رشتی، ن. (1399). بررسی آب مجازی و شاخصهای بهرهوری آب کشاورزی در محصولات عمده زراعی (مطالعه موردی: شهرستان سقز استان کردستان). آبیاری و زهکشی ایران، 14(3)، 1054-1046. باغستانی، ع.، و مهرابی بشرآبادی، ح. (1386). مفهوم آب مجازی و کاربرد آن در تعیین الگوی تجارت محصولات کشاورزی ایران. نهمین سمینار سراسری آبیاری و کاهش تبخیر، دانشگاه کرمان. بذرافشان، ا.، ملکینژاد، ح.، العابدین حسینی، س.ز.، و برزگری، ف. (1398). بررسی نیاز آبی بر اساس تغییر الگوهای آبیاری و تاثیر آن بر بیلان آبی دشت یزد- اردکان. خشکبوم، 9(1)، 101-111. پوران، ر.، راغفر، ح.، قاسمی، ع.، و فامه بزازان، ف. (1396). محاسبه ارزش اقتصادی آب مجازی با رویکرد حداکثرسازی بهرهوری آب آبیاری. مطالعات اقتصادی کاربردی ایران،6 (21)، 189-212. پوران، ر.، و راغفر، ح. (1400). بررسی الگوی کشت محصولات زراعی استانهای سمنان و ایلام با تاکید بر نقش آب مجازی در بهرهوری آب. آب و توسعه پایدار، 8(1)، 97-106. حکمتنیا، م.، حسینی، س.م.، و صفدری، م. (1399). مدیریت منابع آب کشاورزی استان سیستان و بلوچستان از دیدگاه آب مجازی. مهندسی آبیاری و آب ایران، 11(1)، 137-149. خرمی وفا، م.، نوری، م.، مندنی، ف.، و ویسی، ه. (1395). بررسی آب مجازی، بهرهوری و ردپای اکولوژیک آب در مزارع گندم آبی و ذرت در منطقه کوزران (شهرستان کرمانشاه). آب و توسعه پایدار، 3(2)، 19-26. رستگاریپور، ف.، سالاری، ا.، و عزیززاده، ف. (1400). تعیین شاخصهای آب مجازی و ردپای اکولوژیک آب چغندرقند در روستاهای شهرستان تربت حیدریه. راهبردهای توسعه روستایی، 30، 243-233. زمانی، ا.، مرتضوی، س.، و بلالی، ح. (1393). بررسی بهرهوری اقتصادی آب در محصولات مختلف زراعی در دشت بهار. پژوهش آب در کشاورزی، 28(1)، 51-61. میرچولی، ف.، سلطانی کوپایی، س.، و فرامرزی، م. (1395). ارزیابی مبادلات آب مجازی و ردپای آب برخی محصولات کشاورزی در ایران. پژوهش آب ایران، 10(1)، 49-58. مرکز فناوری اطلاعات و ارتباطات وزارت جهاد کشاورزی، (1401). وضعیت محصولات زراعی در استان آذربایجان غربی و شهرستان پلدشت، تهران، ایران. Allen, R.G., Pereira, L.S., Raes, D., & Smith, M. (1998). Crop evapotranspiration-Guidelines for computing crop water requirements. FAO Irrigation and drainage paper 56. Fao, Rome, 300(9), D05109. Amini, A., Porhemmat, J., & Sedri, M.H. (2020(. Investigating the physical and economic efficiency of water in major crops in the Talvar Watershed, Kurdistan, Iran. Watershed Engineering and Management. 12(2), 481-491 (in Persian). Ashktorab, N., & Zibaei, M. (2022). Future virtual water flows under climate and population change scenarios: focusing on its determinants. Journal of Water and Climate Change, 13(1), 96-112. Bagestani, A., & Mehrabadi Beshrabadi, H. (2016). The concept of virtual water and its application in determining the trade pattern of agricultural products of Iran. The 9th National Conference on Irrigation and Evaporation Reduction, Kerman, Iran (in Persian). Baghbanyan, M., Emamverdi, GH., Ghaderzadeh, H., Damankeshideh, M., & Aminrashti, N. (2020). A survey on virtual water and sustainable productivity indices of agricultural water in major agricultural crops (A case of Saqqez City, Kurdistan Province). Iranian Journal of Irrigation and Drainage, 14(3), 1046-1054 (in Persian). Bazrafshan, E., Malekinezhad, H., Hosseini, S.Z., Barzgari, F. (2019). Investigation of water need based on changing irrigation patterns and its effect on the water balance of Yazd-Ardakan Plain, Iran. The Journal of Arid Biome, 9(1), 101-111 (in Persian). Deng, G., Lu, F., Wu, L., & Xu, C. (2021). Social network analysis of virtual water trade among major countries in the world. Science of The Total Environment, 753, 142043. Du, Y., Fang, K., Zhao, D., Liu, Q., Xu, Z., & Peng, J. (2022). How far are we from possible ideal virtual water transfer? Evidence from assessing vulnerability of global virtual water trade. Science of the Total Environment, 828, 154493. Hekmatnia, M., Hosseini, S.M., & Safdari, M. (2020). Water Resource Management of the Agricultural Sector in Sistan and Baluchestan Province: a Virtual Water Perspective. Journal of Irrigation and Water Engineering, 11(1), 137-149 (in Persian). Information and Communication Technology Center of the Ministry of Agricultural Jihad, (2022). The status of crops in West Azerbaijan province and Poldasht City, Tehran, Iran (in Persian). Khoramivafa, M., Nouri, M., Mondani, F., Veisi, H. (2017), Evaluation of virtual water, water productivity and ecological footprint in Wheat and Maize Farms in West of Iran: A case study of Kouzaran Region, Kermanshah Province. Journal of Water and Sustainable Development, 7(2), 19-26 (in Persian). Long, A., Deng, X., & Yu, J. (2022). Understanding of regional trade and virtual water flows: The case study of Arid Inland River Basin in Northwestern China. In: Ren, J. (eds) Advances of Footprint Family for Sustainable Energy and Industrial Systems. Green Energy and Technology. Springer, Cham. https://doi.org/10.1007/978-3-030-76441-8_6. Mircholi, F., Soltani Kopaee, S., & Faramarzi, M. (2016). Assessing of virtual water trade and water footprint of some agricultural crops in Iran. Iranian Water Research Journal, 10(1), 49-58 (in Persian). Nishad, S.N., & Kumar, N. (2022). Virtual water trade and its implications on water sustainability. Water Supply, 22(2), 1704-1715. Pouran, R., & Raghfar, H. (2021). Investigation of crop cultivation pattern of Semnan and Ilam provinces by emphasizing the role of virtual water in water productivity. The Journal of Water and Sustainable Development, 8(1), 97-106 (in Persian). Pouran, R., Raghfar, H., Ghasemi, A.R., & Bazazan, F. (2017). Evaluating the economic value of virtual water with maximizing productivity of Irrigation water. Quarterly Journal of Applied Economics Studies, 6(21), 189-212 (in Persian). Rastegaripoor, F., Salari, A., & Azizzadeh, F. (2021). Determination of virtual water indices and ecological footprint of sugar beet water in villages of Torbat Heydarieh city. Rural Development Strategies, 30, 233-243 (in Persian). Smith, M., Allen, R., Monteith, J.L., Perrier, A., & Segeren, A. (1992). Report on the expert consultation on revision of FAO methodologies for crop water requirements. FAO Land and Water Development Division, FAO, Rome (Italy), 129 pages. Sun, X., Wang, W., Qu, S., Li, W., Zhao, W., & Meng, Y. (2022). Quantitative analyzes of virtual water net exports under the impacts of natural changes and human activities in the last 20 years in Shandong Province, China. Water Supply, 22(2), 1521-1532. Xia, W., Chen, X., Song, C., & Pérez-Carrera, A. (2022). Driving factors of virtual water in international grain trade: A study for belt and road countries. Agricultural Water Management, 262, 107441. Zamani, O., Mortazavi, S., & Belali, H. (2014). Economical Water Productivity of Agricultural Products in Bahar Plain, Hamadan. Water Research in Agriculture, 28(1), 51-61 (in Persian). Zhong, Z., Chen, Z., & Deng, X. (2022). Dynamic change of inter-regional virtual water transfers in China: Driving factors and economic benefits. Water Resources and Economics, 100203. Zhuo, L., L, M., Zhang, G., Mekonnen, M.M., Hoekstra, A.Y., Wada, Y., & Wu, P. (2022). Volume versus value of crop-related water footprints and virtual water flows: A case study for the Yellow River Basin. Journal of Hydrology, 608, 127674. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 1,105 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 757 |