تعداد نشریات | 27 |
تعداد شمارهها | 356 |
تعداد مقالات | 3,111 |
تعداد مشاهده مقاله | 4,584,984 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 3,128,231 |
تأثیر خشکسالی اقلیمی بر شوری خاک سطحی در دشت کاشان | ||
مدل سازی و مدیریت آب و خاک | ||
دوره 1، شماره 2، 1400، صفحه 36-46 اصل مقاله (1.03 M) | ||
نوع مقاله: پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22098/mmws.2021.8982.1018 | ||
نویسندگان | ||
مهدیه افشارینیا1؛ فاطمه پناهی* 2 | ||
1دانشجوی دکتری/ علوم مدیریت و کنترل بیابان، دانشکده منابعطبیعی و علومزمین، دانشگاه کاشان. کاشان، ایران | ||
2استادیار/ گروه علوم مدیریت و کنترل بیابان، دانشکده منابعطبیعی و علوم زمین، دانشگاه کاشان، کاشان، ایران | ||
چکیده | ||
شور شدن خاک از جمله عوامل اصلی تخریب خاک بهشمار میرود. طبیعتاً کاهش بارندگی و افزایش تنش ناشی از خشکسالی، افزایش شوری خاک را در پی خواهد داشت. بهمنظور بررسی نقش خشکسالی در تشدید شوری خاک در دشت کاشان، دورههای خشکسالی توسط شاخص بارش استاندارد شده ((SPI، در شش بازۀ زمانی در دورۀ آماری 2000 تا 2017 بررسی شد. نتایج بررسی این شاخص حاکی از این بود که سالهای 2000، 2008، 2015 و 2016 بهعنوان سال مرجع با حداکثر شدت خشکسالی بوده است. تغییرات شوری در سالهای مرجع با استفاده از شاخص شوری خاک (SI) حاصل از تصاویر ماهوارهای، سنجنده ETM+ از طریق نرمافزار ENVI(نسخۀ 4.7) بررسی شد. در پژوهش حاضر، نقشة واقعیت زمینی با روش نمونهبرداری میدانی، مطالعات آزمایشگاهی و میانیابی در نرمافزار ArcGIS (نسخۀ 10.4.1) بهدست آمد. مناسبترین روش میانیابی برای سالهای با شدت خشکسالی بیشتر طبق میانگین کمترین مربعات خطا (RMSE) ارائه و روش وزندهی معکوس فاصله (IDW) انتخاب شد. نتایج نشان داد که میان مقادیر شوری واقعی و میانیابی شده ارتباط معناداری در سطح یک درصد با ضریب همبستگی 0.96 برقرار است. این موضوع بیان میکند مدل حاصل شده تخمینگر مناسبی جهت برآورد شوری خاک است. همچنین نتایج نشاندهندۀ وجود همبستگی معنادار در سطح یک درصد بین خشکسالی و شوری خاک (EC)با استفاده از روش اسپیرمن بود. نتایج نشانگر این امر بود که افزایش خشکسالی، افزایش شوری را در پی خواهد داشت، اگرچه این یک اصل نیست و در سال آماری 2016 این همبستگی معکوس بهدست آمد و شاید به این علت است که اثر خشکسالی بر منابع آب و خاک با تأخیر بروز خواهد داد. بنابراین، لازم است در سیاستگذاری در جهت بهکارگیری مدیریت ریسک خشکسالی به این موضوع توجه شود و از طریق توجه به این امر سبب کاهش اثرات خشکسالی شد. | ||
کلیدواژهها | ||
خاکهای شور؛ دورههای خشک و مرطوب؛ سنجش از دور؛ مدیریت آب و خاک؛ مناطق خشک | ||
مراجع | ||
ارسطو، ب.، و اخیانی، ا. (1397). برآورد شوری خاک با استفاده از داده های بررسی طیفی در اراضی کشاورزی. کاربرد سیستم اطلاعات جغرافیایی و سنجش از دور در برنامه ریزی، 9(1)، 37-51. افشاری نیا، م. (1398). بررسی تاثیر خشکسالی بر روی شوری خاک (مطالعۀ موردی: دشت کاشان). پایان نامۀ کارشناسی ارشد، دانشگاه کاشان. انصافی مقدم، ط. (1386). ارزیابی چند شاخص خشکسالی اقلیمی و تعیین مناسب ترین شاخص در حوضه دریاچه نمک. تحقیقات مرتع و بیابان ایران، 14(2)، 271-288. بحرینی، ف.، پناهی، ف.، جعفری، م.، و ملکیان، آ. (1397). شناسایی مناطق آسیبپذیر پوشش گیاهی به خشکسالی با استفاده از سنجش از دور (مطالعه موردی: استان بوشهر). مرتع و آبخیزداری، 71(2)، 341-354. دشتکیان، ک.، پاک پرور، م.، و عبدالهی، ج. (1387). بررسی روش های تهیه نقشه شوری خاک با استفاده از داده های ماهواره ای لندست در منطقه مروست. تحقیقات مرتع و بیابان ایران، 15(2)، 139-157. رسولی، ع.ا. (1387). مبانی سنجش از دور کاربردی با تاکید بر پردازش تصاویر ماهوارهای (همراه با DVDآموزشی). چاپ اول، انتشارات دانشگاه تبریز، 777 صفحه. زاهدی ملاکی، م. (2004). بررسی تاثیر خشکسالی روی کمیت و کیفیت منابع آب بوشهر. پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه شهید بهشتی. سعیدی پور، م.، رادمنش، ف.، اسلامیان، س.، و شریفی، م. (1398). تحلیل منطقه ای خشکسالی در حوضه آبریز کارون با استفاده از شاخص های SPI و SPEI. علوم آب و خاک (علوم و فنون کشاورزی و منابع طبیعی)، 2 (23)، 397-415. قرائتی جهرمی، م. (1398). بررسی روند بیابان زایی در منطقه ابوزیدآباد. پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه کاشان. کرم، ا.، کیانی، ط.، دادرسی سبزوار، ا.، و داورزنی، ز. (1398). برآورد شوری خاک با استفاده از داده های دورسنجی و آمار مکانی در منطقۀ سبزوار. پژوهش های ژئومورفولوژی کمی، 7(4)، 31-53. مساعدی، ا.، و قبایی سوق، م. (1390). تصحیح شاخص بارش استاندارد شده (SPI) بر اساس انتخاب مناسب ترین تابع توزیع احتمال. آب و خاک (علوم و صنایع کشاورزی)، 25(5)، 1206-1216. مصطفی زاده، ر.، و ذبیحی، م. (1395). تحلیل و مقایسه شاخص های SPI و SPEI در ارزیابی خشکسالی هواشناسی با استفاده از نرم افزار R (بررسی موردی: استان کردستان). مجلۀ فیزیک زمین و فضا، 42(3)، 633-643. یوسف گمرکچی، ا.، حسن اقلی، ع.، اکبری، م.، مهرزاد مستشاری، م.، و امینی، د. (1399). پیش بینی شوری خاک با روش شبکه عصبی و رگرسیون چندمتغیره بر مبنای شاخص های سنجش از دور و مقایسه آنها (مطالعۀ موردی: شوره زار دشت قزوین). نشریۀ مهندسی اکوسیستم بیابان، 9(28)، 73-88.
Afsharinia, M. (2019). Assessment of drought in soil salinity. M.Sc. Thesis, University of Kashan, Iran (in Persian). Alahacoon, N., Edirisinghe, M., & Ranagalage, M. (2021). Satellite-based meteorological and agricultural drought monitoring for agricultural sustainability in Sri Lanka. Sustainability, 13(6), 3427. Arasto, B., & Akhyani, A. (2018). Estimation of Soil salinity using spectral survey data in agricultural lands. Geographic Information System Application and Remote Sensing in Planning, 9(1), 37-51 (in Persian). Bahreini, F., Panahi, F., Jafari, M., & Malekian, A. (2018). Identification of vegetation-vulnerable areas to drought using remote sensing (Case study: Boushehr Province). Journal of Range and Watershed Management, 71(2), 341-354 (in Persian). Bazrafshan, O., Mahmudzadeh, F., Bazrafshan, J. (2017). Evaluation of temporal trends of the drought indices SPI and SPEI in the Southern Coast of Iran. Desert Management, 4(8), 54-69. Dashtekian, K., Pakparvar, M. & Abdollahi, J. (2008). Study of soil salinity preparing methods by using Landsat images in Marvast. Iranian Rangeland and Desert Research, 15(2), 139-157 (in Persian). Ensafi Moghaddam, T. (2007). An Investigation and assessment of climatological indices and determination of suitable index for climatological droughts in the Salt Lake Basin of Iran. Journal of Rangeland and Desert Research, 14(2), 271-288 (in Persian). Gharaati Jahromi, M. (2013). Surveying the desertification process in Abuzeydabad region. M.Sc. Thesis, University of Kashan (in Persian). Janbozorgi, M., Hanifepour, M., & Khosravi, H. (2021). Temporal changes in meteorological-hydrological drought (Case study: Guilan Province). Modeling and Managing Water and Soil, 1(2), 1-14. Karam, A., Kiani, T., Dadrasi Sabzevar, A., & Davarzani, Z. (2018). Estimating soil salinity by using of remote sensing data and spatial statistic in Sabzevar Region. Quantitative Geomorphology Research, 7(4), 31-53 (in Persian). Karavitis, C.A., Alexandris, S., Tsesmelis, D.E., & Athanasopoulos, G. (2011). Application of the standardized precipitation index (SPI) in Greece. Water, 3, 787-805. Katsanos, D., Retalis, A., Tymvios, F., & Michaelides, S. (2018). Study of extreme wet and dry periods in Cyprus using climatic indices. Atmospheric Research, 208, 88-93. Lal, R., Wagner, A., Greenland, D., Quine, T., Billing, D., Evans, R., & Giller, K. (1997). Degradation and resilience of soils [and discussion]. Philosophical Transactions: Biological Sciences, 352(1356), 997-1010. Mosaedi, A., & Ghabaei Sough, M. (2011). Modification of standardized precipitation index (SPI) based on relevant probability distribution function. Journal of Water and Soil, 25(5), 1206-1216 (in Persian). Mostafazadeh, R., & Zabihi, M. (2016). Analysis and comparison of SPI and SPEI index in meteorological drought assessment in Kurdistan Province. Earth and Space Physics, 42(3), 633-643 (in Persian). Rasouli, A.A. (2008). Principles of applied remote sensing based on monitoring satellite images. First Edition, Tabriz University Press, 777 pages (in Persian). Saeidipour, M., Radmanesh, F., Eslamian, S., & Sharifi, M. (2018). Regionalization analysis of SPI and SPEI drought indices for Karoon Basin. Journal of Soil and Water Sciences, 2(23), 397-415 (in Persian). Uossef Gomrokchi, A., Hassanoghli, A., Akbari, M., Mostashari Mohasses, M., & Amini, D. (2021). Prediction of soil salinity using neural network and multivariate regression based on remote sensing indices and comparison: A case study of Qazvin plain's Salt Marsh. Desert Ecosystem Engineering Journal, 9(28), 73-88 (in Persian). Yao, N., Li, Y., Lei, T., & Peng, L. (2018). Drought evolution severity and trends in mainland China over 1961-2013. Science of the Total Environment, 616, 73 - 89. Zahedi Kelaki, M. (2004). Investigating the effect of drought on the quantity and quality of Bushehr water resources. M.Sc. Thesis, Shahid Beheshti University (in Persian). Zehtabian, G., Tayeb, M., & Souri, M. (2007). Studying the salinization factors in Kerman province (Case study: kabootarkhan plain). Iranian Journal of Range and Desert Research, 13(4), 368-384. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 1,056 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 931 |