تعداد نشریات | 27 |
تعداد شمارهها | 355 |
تعداد مقالات | 3,091 |
تعداد مشاهده مقاله | 4,567,343 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 3,119,029 |
مقایسۀ اثربخشی توانبخشیشناختی و شناختدرمانی مبتنی بر ذهن آگاهی بر بهبود انعطافپذیری شناختی و پیشرفت تحصیلی دانش آموزان دارای اختلال یادگیری خاص | ||
ناتوانی های یادگیری | ||
مقاله 5، دوره 12، شماره 4، شهریور 1402، صفحه 82-66 اصل مقاله (1.41 M) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22098/jld.2023.13566.2118 | ||
نویسندگان | ||
مریم محمدلو* 1؛ نعمت ستوده اصل2؛ راهب قربانی3؛ سیاوش طالع پسند4 | ||
1دانشجوی دکتری روانشناسی، دانشکده علوم انسانی، واحد سمنان، دانشگاه آزاد اسلامی، سمنان، ایران | ||
2دانشیار، گروه روانشناسی، دانشکده علوم انسانی، واحد سمنان، دانشگاه آزاد اسلامی، سمنان، ایران | ||
3استاد، گروه پزشکی اجتماعی، دانشکده پزشکی، دانشگاه علوم پزشکی سمنان، سمنان، ایران | ||
4دانشیار، گروه روانشناسی تربیتی، دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی، دانشگاه سمنان، سمنان، ایران | ||
چکیده | ||
هدف: پژوهش حاضر، با هدف مقایسۀ اثربخشی توانبخشیشناختی و شناختدرمانی مبتنی بر ذهنآگاهی بر بهبود انعطافپذیری شناختی و پیشرفت تحصیلی دانشآموزان دارای اختلال یادگیری خاص صورت گرفت. روشها: این پژوهش از نوع نیمه آزمایشی است که با طرح پیشآزمون-پسآزمون-پیگیری با 2 گروه آزمایش و یک گروه کنترل صورت گرفت، جامعه آماری، شامل کلیه دانش آموزان مقطع ابتدایی معرفیشده به مراکز اختلالات یادگیری خاص، در شهر زنجان در سال تحصیلی 1401-1400 بود که 60 نفر به روش نمونهگیری هدفمند انتخاب و بهصورت تصادفی در گروههای آزمایش و کنترل (هر گروه 20 نفر) قرار گرفتند. گروههای آزمایش به مدت 12 جلسه مداخلات توانبخشیشناختی و شناختدرمانی مبتنی بر ذهنآگاهی را دریافت نمودند و گروه کنترل در لیست انتظار قرار گرفت. دادهها با آزمون رایانهای ویسکانسین(WCST) و معدل نمرات دانشآموزان در ارزشیابی ماهانه معلم جمعآوری و با نرمافزار spss24 و آزمون اندازه گیری های مکرر مورد تجزیهوتحلیل قرار گرفت. یافتهها: بعد از ارائه مداخلات، میزان انعطافپذیریشناختی و پیشرفت تحصیلی دانشآموزان دارای اختلال یادگیریخاص افزایش یافت و بین نمرات پسآزمون گروههای آزمایش و گروه کنترل تفاوت معناداری وجود داشت (05/0P˂) و از بین دو روش مداخلهای، روش توانبخشیشناختی، اثرگذاری بیشتری داشت. نتیجهگیری: توانبخشیشناختی و شناختدرمانی مبتنی ذهنآگاهی بر بهبود انعطافپذیری شناختی و پیشرفت تحصیلی دانشآموزان دارای اختلال یادگیری خاص، اثر مثبت داشته است، پیشنهاد می شود مراکز اختلالات یادگیری، از توانبخشیشناختی و شناختدرمانی مبتنی بر ذهنآگاهی به عنوان رویکرد درمانی مؤثر در بهبود عملکرد شناختی دانش آموزان دارای اختلالات یادگیری خاص استفاده کنند. | ||
کلیدواژهها | ||
انعطافپذیری شناختی؛ توانبخشی شناختی؛ شناختدرمانی مبتنی بر ذهنآگاهی؛ پیشرفت تحصیلی؛ اختلال یادگیری خاص | ||
مراجع | ||
اسمعیلزاده روزبهانی، آ.، بهروزی، ن.، امیدیان، م و مکتبی، غ. (1400). تأثیر توانبخشیشناختی رایانهای بر کارکردهای اجرایی و حلمسأله در دانشآموزان با اختلال یادگیری ریاضی. نشریه توانمندسازی کودکان استثنایی، 12(4): 98-87.. [DOI: 10.22059/JAPR.2020.75079 ]
امانی، ا.، فدایی، ا.، توکلی،م.، شیری، ا شیری, و. (1396). مقایسه ی برنامهریزی، توجه انتخابی و انعطاف پذیری شناختی در دانشآموزان با و بدون اختلال یادگیری خاص (نارسایی خواندن) . ناتوانی های یادگیری، 7(2):94-111. [DOI: 10.22098/JLD.2018.617] .
انجمن روانپزشکی آمریکا. (1394). راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی (ویراست پنجم). ترجمه و تصحیح سیدمحمدی، یحیی .تهران: انتشارات روان. https://www.gisoom.com/book/
برجیس، م.، حکیمجوادی، طاهر، م.، غلامعلی لواسانی، م و حسینخانزاده، ع. (1392). مقایسه میزان نگرانی، امید و معنای زندگی در مادران کودکان مبتلا به اوتیسم، ناشنوایی و ناتوانی یادگیری. ناتوانی های یادگیری، 3(3)، 6-27. [DOI: JLD-3-1-92-7-1]
بردیده، ف. (1399). اثربخشی آموزش ذهن آگاهی بر انعطاف پذیری شناختی و تنظیم شناختی هیجان دانشآموزان ابتدایی دچار اختلالات یادگیری، پایان نامه کارشناسی ارشد، موسسه آموزش عالی حکمت رضوی. https://ganj.irandoc.ac.ir
بهرامی،ع.، طباطبایی، س م.؛دلاورپور، م آ. (1401). اثربخشی تمرین ذهن آگاهی به همراه موسیقی بر حافظه کاری و انعطاف پذیری شناختی کودکان با اختلال یادگیری. ناتوانی های یادگیری، 11(4)،6-20.[DOI: 10.22098/JLD.2022.9667.1960]
خلفبیگی، م.، اکبرفهیمی، م.، عشایری، ح و دوستدار، ه. (1392). بررسی تأثیر فعالیت های موسیقایی بر عملکرد اجرایی بیماران مبتلا به اسکیزوفرنیا. مجله علمی پژوهشی دانشگاه علوم پژشکی ارتش جمهوری اسلامی ایران، 2(2)، 129-120. https://www.sid.ir/paper/96840/fa
عنایت زاده شهرودی، ش.، حسنزاده، ر و عمادیان، س. ع. (1399). مقایسه اثربخشی بازتوانی شناختی و تحریکات وستیبولار بر پیشرفت تحصیلی دانش آموزان دختر مبتلابه اختلال یادگیری خاص، مجله سلامت جامعه، 4(2)،87-78. [DOI: 10.22123/CHJ.2020.237978.1532]
عطایی، ف.، احمدی، ع.، کیامنش، ع و سیف، ع. (1398). اثربخشی آموزش ذهن آگاهی در افزایش انگیزش پیشرفت نسبت به تحصیل در دانش آموزان دختر و پسر دوره متوسطه. مجله روانشناسی مدرسه، 8(4)، 199-176. [Doi: 10.22098/JSP.2020.871]
عیوضی، س.، یزدانبخش،ک و مرادی، آ. (1398). اثربخشی توانبخشی شناختی بر بهبود حافظهکاری در کودکان مبتلا به نارسایی توجه/بیش فعالی. عصب روان شناسی، 5(16)،130-117. [DOI: 20.1001.1.24765023.1398.5.16.7.4]
قمری کیوی، ح.، نریمانی، م و محمودی، ه. (1391). اثر بخشی نرم افزار پیشبرد شناختی بر کارکر دهای اجرایی، بازداری پاسخ و حافظه کاری کودکان دچار نارساخوانی و نقص توجه/ بیش فعالی. ناتوانی هاییادگیری،1(2)، 98-115.[DOI: JLD-1-2-91-1-6]
محمدلو،ا.، مروتی، ذ و یوسفی افراشته، م. (1400). اثربخشی توانبخشی شناختی رایانهای بر مسأله گشایی خلاق و سرعت پردازش اطلاعات دانشآموزان دختر مقطع ابتدایی. فصلنامه پژوهشهای کاربردی روانشناختی، 12(3)، 307-333. [DOI: 10.22059/JAPR.2021.314576.643710]
نجاتی، و. (1401). دستنامه جامع توانبخشیشناختی در اختلالات تحولی. تهران: رشد فرهنگ. https://www.ketabcity.com
وفوری، ج. (1398). بررسی تأثیرآموزش مهارت های مطالعه برنامه ریزی و مدیریت زمان و روش تمرکز و حافظه بر میزان پیشرفت تحصیلی وانگیزش پیشرفت دانش آموزان ایرانی ساکن کشور تاجیکستان در مقطع ابتدایی. روانشناسی مدرسه، 8(2)، 156-173. http://jsp.uma.ac.ir/article_818.html
References Aldao, A., Nolen-Hoeksema S., & Schweizer, S. (2010). Emotion-regulation strategies across psychopathology: A meta-analytic review. Clin Psychol Rev, 30(2), 217-37.[DOI: 10.1016/j.cpr.2009.11.004] Amani, E., Fedai, E., Tawakli, M., Shiri, I., & Shiri, V. (2016).Comparison of planning, selective attention, and cognitive flexibility in students with and without specific learning disorder (reading disability). J Learn Disabil, 7(2), 111-94. (Persian). [DOI: 10.22098/JLD.2018.617] American Psychiatric Association (2015). Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders (5th Edition). Translated and corrected by Seyed Mohammadi, Yahya.Tehran: Ravan Publications. (Persian). https://www.gisoom.com/book/ American Psychiatric Association, DSM-5 Task Force. (2013). Diagnostic and statistical manual of mental disorders: DSM-5™ (5th ed.). American Psychiatric Publishing, Inc. https://doi.org/10.1176 Aro, T., Eklund K., Eloranta A.-K., Närhi V., Korhonen E., & Ahonen T. (2019). Associations between childhood learning disabilities and adult-age mental health problems, lack of education, and unemployment. Journal of Learning Disabilities, 52(1), 71–83. [DOI: 10.1177/0022219418] Aro, T., Eklund, K., Eloranta, A. K., Ahonen, T., & Rescorla, L. (2021). Learning Disabilities Elevate Children's Risk for Behavioral-Emotional Problems: Differences Between LD Types, Genders, and Contexts. Journal of learning disabilities. [DOI: 10.1177/00222194211056297] Ataei, F., Ahmadi, A., Kiamanesh, A. R., & Saif, A. A. (2020). The effectiveness of mindfulness practice in increasing academic motivation among high school students. Journal of School Psychologh and institutions, 8(4), 176-199. [Doi: 10.22098/JSP.2020.871]. Baardideh, F. (2019). The effectiveness of mindfulness training on cognitive flexibility and cognitive regulation of emotions in primary school students with learning disabilities, master's thesis, Hekmat Razavi Institute of Higher Education. (Persian). https://ganj.irandoc.ac.ir Baer, R. A. (Ed.). (2006). Mindfulness-based treatment approaches Clinician's guide to evidence base and applications. Elsevier Academic Press. https://books.google.com Bahrami, A., Tabatabai, S. M., & Delavarpour, M. A. (1401). The effectiveness of mindfulness training with music on working memory and cognitive flexibility of children with learning disabilities. Learning disabilities. 11(4), 6-20.[DOI: 10.22098/JLD.2022.9667.1960] Barjis, M., Hakim Javadi, Taher, M., Gholamali Lavasani, M., & Hossein Khanzadeh, A. (2012). Comparing the amount of worry, hope and meaning of life in mothers of children with autism, deafness and learning disability. Learning Disabilities, 3(3), 6-27. [DOI: JLD-3-1-92-7-1] Cartwright, C., Gibson, K., Read, J., et al. (2016) Long-Term Antidepressant Use: Patient Perspectives of Benefits and Adverse Effects. Patient Preference and Adherence. 10(1), 1401-1407.[DOI: 10.2147/PPA.S110632] Enayatzadeh Shahroudi, Sh., Hassanzadeh, R., & Emadian, S. A. (2020). Comparison of the effectiveness of cognitive rehabilitation and vestibular stimulation on academic achievement of female students with specific learning disabilities. Journal of Community Health, 4(2), 78-87. (Persian) [DOI: 10.22123/CHJ.2020.237978.1532] Eyvazi, S., Yazdanbakhsh, K., & Moradi, A. (2018). The effectiveness of cognitive rehabilitation on improving working memory in children with attention deficit/ hyperactivity disorder. Neuropsychology. 5(16), 130-117. [DOI: 20.1001.1.24765023.1398.5.16.7.4] Fisher, M., Loewy, R., Hardy, K. Schlosser., D., & Vinogradov, S. (2013). Cognitive interventions targeting brain plasticity in the prodromal and early phases of schizophrenia. Annual review of clinical psychology, 9, 435-463. https://www.annualreviews. Fox, K. C. R., Dixon, M. L., Nijeboer, S., Girn, M. F., James, L., Lifshitz, M., Ellamil, M., Sedlmeier, P., & Christoff, K. (2016). Functional neuroanatomy of meditation: A review and meta-analysis of 78 functional neuroimaging investigations. Neuroscience & Biobehavioral Reviews, 65, 208-228.[DOI: 10.1016/j.neubiorev.2016.03.021] Gabriely, R., Tarrasch, R., Velicki, M., & Ovadia-Blechman, Z. (2020). The influence of mindfulness meditation on inattention and physiological markers of stress on students with learning disabilities and/or attention deficit hyperactivity disorder. Research in Developmental Disabilities, 100. [DOI: 10.1016/j.ridd.2020.103630] Gallant, S. N. (2016). Mindfulness meditation practice and executive functioning: Breaking down the benefit. Consciousness and Cognition, 40, 116–130.[DOI: 10.1016/j.concog.2016.01.005] Gholamali Nezhad, F., Pakdaman, Sh., & Panahi, L. (2019). Comparison of active memory load in rest and brain activity using EEG in children with specific learning disabilities. Journal of Applied Psychological Research, 10(4), 217-227. (Persian). https://doi.org/10.22059 Goldstein, G., Mayfield, J., Thaler, N.S., Walker, J., Allen, D.N.(2018). Cognitive and academic achievement changes associated with day hospital rehabilitation in children with acquired brain injury. Applied Neuropsychology: Child. 7(2), 110-116.[DOI: 10.1080/21622965.2016.1253478] Goldstein, S., & Naglieri, J. A. (Eds.). (2014). Handbook of executive functioning. Springer Science+Business Media. https://dl.uswr.ac.ir/bitstream/Hannan/138464/1/9781461481058.pdf Grant, D. A., & Berg, E. (1948). A behavioral analysis of degree of reinforcement and ease of shifting to new responses in a Weigl-type card-sorting problem. J Exp Psychol, 38(4), 404-11. https://doi.org/10.1037 Greenberg, J., Romero, V. L., Elkin-Frankston, S., Bezdek, M. A., Schumacher, E. H., & Lazar, S. W. (2019). Reduced interference in working memory following mindfulness training is associated with increases in hippocampal Vol. Brain Imaging and Behavior, 13(2), 366–376.[DOI: 10.1007/s11682-018-9858-4] Hokkanen, H. M. T. (2008).Biological control methods of pest insects in oilseed rape. Bulletin OEPP/EPPO Bulletin, 38(1), 104 – 109. [DOI: 10.1111/j.1365-2338.2008.01191.x] Im, S. (2018). Attention-Mediated Neural and Behavioral Oscillation and Their Relationship to Dispositional Mindfulness (Doctoral dissertation). https://scholar.google.com/citations Ismaeilzadeh Rouzbehani, A., Behroozi, N., Omidiyan, M., & Mokhtari, Gh. (2021). The effect of computer-based cognitive rehabilitation on executive functions and problem-solving in students with math learning disabilities. Journal of Exceptional Children Empowerment, 12(4), 87-98. (Persian). [DOI: 10.22034/CECIRANJ.2021.264495.1512] Khalfbeigi, M., Akbarfahimi, M., Ashayeri, H., & Dostdar, H. (2013). Investigating the effect of musical activities on executive performance in patients with schizophrenia. Journal of Military Medicine, 2(2), 120-129. (Persian). https://www.sid.ir/paper/96840/fa Khasawneh, M. A. S. (2021). Cognitive Flexibility of Students with Learning Disabilities in English Language and Itsproblem behaviours in a classroom setting: Three case studies. The Educational and Developmental Psychologist, 37 (1), 4-10.[DOI: 10.34293/education.v9i3.4003] Kibby, M. Y., & Cohen, M. J. (2008). Memory functioning in children with reading disabilities and/or attention deficit/hyperactivity disorder: a clinical investigation of their working memory and long-term memory functioning. Child Neuropsychol, 14(6), 525-46. https://doi.org/10.108 Kolb, B., & Gibb, R. (2014). “Searching for the principles of brain plasticity and behavior”. Cortex, 58, 251-260. [DOI: 10.1016/j.cortex.2013.11.012] Kieffer, M. J., & Christodoulou, J. A. (2020). Automaticity and control: How do executive functions and reading fluency interact in predicting reading comprehension? Reading Research Quarterly, 55(1), 147-166. DOI:10.1002/rrq.289 Lao, S. A., Kissane, D., & Meadows, G. (2016). Cognitive effects of MBSR/MBCT: A systematic review of neuropsychological outcomes. Conscious Cogn, 45, 109-123.[DOI: 10.1016/j.concog.2016.08.017] Mohammadlou, A., Marovvati, Z., & Yousefi Afrashteh, M. (2021). The effectiveness of computerized cognitive rehabilitation on creative problem-solving and information processing speed of female elementary students. Journal of Applied Psychological Research, 12(3), 307-333. (Persian). [DOI: 10.22059/JAPR.2021.314576.643710] Najati, V. (2022). Comprehensive Handbook of Cognitive Rehabilitation in Developmental Disorders. Tehran: Roshd-e-Farhang. (Persian). https://www.ketabcity.com Olesen, P. J., Westerberg, H., & Klingberg, T. (2004). Increased prefrontal and parietal brain activity after training of working memory. Nature Neuroscience, 7(1), 71-79. [DOI: 10.1038/nn1165] Olsen, A., Dennis, E. L., Stubberud, J., Hovenden, E. S., Solbakk, A.-K., Endestad, T., Hol, P. K., Schanke, A.-K., Løvstad, M., & Tornås, S. (2022). Regional brain volume prior to treatment is linked to outcome after cognitive rehabilitation in traumatic brain injury. NeuroImage: Clinical, 35, 103126. [DOI: 10.1016/j.nicl.2022.103126] Pethica, S., & Bigham, K. (2018). “Stop talking about my disability, I am a mother”: Adapting video interaction guidance to increase sensitive parenting in a young mother with intellectual disability. British Journal of Learning Disabilities, 46(2), 136-142.[DOI: 10.1111/bld.12215] Qamari Kivi, H., Narimani, M., & Mahmoudi, H. (2012). The effectiveness of cognitive development software on executive functions, response inhibition and working memory of children with dyslexia and attention deficit/ hyperactivity disorder. Learning Disabilities, 1(2), 98-115. (Persian).[DOI: JLD-1-2-91-1-6] Sandford, JA.(2007). Captain's log computerized cognitive training system. Richmond, VA: Brain Train. https://www.brainfutures.org Savatt, J. M., & Myers, S. M. (2021). Genetic Testing in Neurodevelopmental Disorders. Frontiers in Pediatrics, 19(9), 526779.[ DOI:10.3389/fped.2021.526779] Semple, R. J., & Lee, J. (2014). Mindfulness-based cognitive therapy for children. In R. A. Baer (Ed.), Mindfulness-based treatment approaches: Clinician's guide to evidence base and applications (pp. 161–188). Elsevier Academic Press.[DOI: 10.1016/B978-0-12-416031-6.00008-6] Shah, H. R., Sagar, J. K. V., Somaiya, M. P., & Nagpal, J. K. (2020). Clinical practice guidelines on assessment and management of specific learning disorders. Indian journal of psychiatry, 61, 211. [DOI:10.4103/psychiatry.Indi] Sohlberg, M. M., & Mateer, C. A. (2017). Cognitive rehabilitation: An neuropsychological approach. Guilford Publications.https://www.guilford.com/books/ Stange, J. P. Eisner, L. R. Hölzel, B. K. Peckham, A. D. Dougherty, D. D. Rauch, S. L. & Deckersbach, T (2011). Mindfulness-based cognitive therapy for bipolar disorder: effects on cognitive functioning. Journal of psychiatric practice, 17(6), 410. [DOI: 10.1097/01.pra.0000407964.34604.03] Strauss, E., Sherman, E. M. S., & Spreen, O. (2006). A compendium of neuropsychological tests: Administration, norms, and commentary (3rd ed.). Oxford University Press.[DOI: 10.1080/09084280701280502] Vago, D. R., Gupta, R. S., Lazar, S. W. (2018). Measuring Cognitive Outcomes in Mindfulness-based Intervention Research: A Reflection on Confounding Factors and Methodological Limitations. Current Opinion in Psychology, 28, 143-150.[DOI: 10.1016/j.copsyc.2018.12.015] Vofouri, J. (2019). The Effect of Study Skills Training of Planning and Time Management, Concentration and Memory on Academic Achievement and Achievement Motivation among Iranian Elementary Students in Tajikistan. Journal of Psychology and Institution, 8(2), 156-173. http://jsp.uma.ac.ir/article_818.html?lang=en
Wang, M. T., & Holcombe, R. (2010). Adolescents’ Perceptions of School Environment, Engagement, and Academic Achievement in Middle School. American Educational Research Journal, 47, 633-662.[DOI: 10.3102/0002831209361209] Westergaard, P. G., Lodewyck, J., Lorini, L., Lecallier, A., Burt, E. A., Zawada, M., Millo, J. M., & Lemonde, P. (2011). Level. Physical Review Letters, 106(21), 210801.[DOI: 10.1103/PhysRevLett.106.210801] Wiest, G. M., Rosales, K. P., Looney, L., Wong, E. H.,Wiest, D. J.(2022) Utilizing Cognitive Training to Improve Working Memory, Attention, and Impulsivity in School-Aged Children with ADHD and SLD. Brain Sci. 12(2), 141. [DOI: 10.3390/brainsci12020141] Zhang, S., Liu, J., Wang, J., Xia, X., Zhang, L., Liu, L., & Jiang, T. (2019). Developing and validating the Learning Disabilities Screening Scale in Chinese elementary schools. International Journal of Educational Research. 96(1), 91-99.[ DOI:10.1016/j.ijer.2019.06.006] Zhong, S., Wang, Y., Lai, S., Liu, T., Liao, X., Chen, G., & Jia, Y. (2018). Associations between executive function impairment and biochemical abnormalities in bipolar disorder with suicidal ideation. Journal of Affective Disorders, 241, 282-290. [DOI: 10.3389/fnins.2022.944585] | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 1,360 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 693 |