پیوندهای مفید
آمار
| تعداد نشریات | 26 |
| تعداد شماره‌ها | 306 |
| تعداد مقالات | 2,641 |
| تعداد مشاهده مقاله | 3,963,741 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 2,669,538 |
ارزیابی خشکسالی هواشناسی و هیدرولوژیکی زمان حال و پیش‌نگری آن در آینده در حوزه آبخیز تجن | ||
| مدل سازی و مدیریت آب و خاک | ||
| مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 23 مرداد 1402 | ||
| نوع مقاله: پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22098/mmws.2023.13352.1330 | ||
| نویسندگان | ||
| محمد تقی آوند* 1؛ حمیدرضا مرادی2؛ زینب حزباوی3 | ||
| 1دکتری علوم و مهندسی آبخیزداری، دانشکده منابع طبیعی و علوم دریایی، دانشگاه تربیت مدرس. تهران. ایران | ||
| 2استاد گروه علوم و مهندسی آبخیزداری، دانشکده منابع طبیعی و علوم دریایی، دانشگاه تربیت مدرس | ||
| 3استادیار گروه مرتع و آبخیزداری، پژوهشکده مدیریت آب، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه محقق اردبیلی | ||
| چکیده | ||
| تغییرات آب و هوایی و اقلیمی با تاثیر بر بارش و دبی رودخانه‌ها می‌تواند تاثیرات نامطلوبی بر کمیت و کیفیت آب، کشاورزی، محیط زیست و معیارهای اقتصادی- اجتماعی یک منطقه بگذارد. از این‌رو ارزیابی تاثیر تغییرات اقلیمی در قالب پدیده خشکسالی هواشناسی و هیدرولوژیکی به‌منظور آینده‌نگری و انطباق اقدامات و راهکارهای مدیریتی و حفاظتی ضروری است. بر همین اساس، در این پژوهش اثر تغییر اقلیم بر دو نماینده اصلی خشکسالی هواشناسی و هیدرولوژیکی به‌ترتیب شامل بارش و رواناب در بزرگ حوزه آبخیز تجن، مازندران مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. بدین‌منظور، پس از جمع‌آوری داده‌های مورد نیاز، با استفاده از داده‌های گزارش پنجم در قالب دو سناریو اقلیمی خوشبینانه (RCP2.6) و بدبینانه (RCP8.5) نسبت به پیش‌بینی داده‌های اقلیم آینده در یک دوره 27 ساله (2050-2023) اقدام شد. سپس، داده‌های مربوط به دبی جریان ایستگاه کردخیل واقع در خروجی رودخانه تجن به‌منظور بررسی تغییرات رواناب در زمان حال و آینده تهیه شد. در ادامه، وضعیت خشکسالی هواشناسی و هیدرولوژیکی حوزه آبخیز مورد نظر بر اساس دو شاخص بارش استاندارد شده (SPI) و خشکسالی جریان رودخانه (SDI) در گام‌های زمانی مختلف 3، 6 و 12 ماهه در محیط نرم‌افزار DrinC مورد بررسی قرار گرفت. در نهایت، رواناب آینده رودخانه تجن با استفاده از مدل بارش-رواناب IHACRES پیش‌بینی شد. نتایج نشان داد که شدت خشکسالی هواشناسی آینده در ایستگاه‌های مختلف حوزه آبخیز تجن با یکدیگر متفاوت بوده، اما در حالت کلی دارای یک روند مشابه هستند. در برخی از سال‌ها وضعیت خشکسالی خیلی شدید و در برخی از سال‌ها شرایط فرامرطوب ارزیابی شد که نشان‌دهنده وجود تغییرات اقلیمی در یک منطقه است. ضریب ناش-ساتکلیف (NSE) برابر با 48/0 و ضریب تعیین (R2) 58/0 نشان‌دهنده دقت مطلوب مدل IHACRES در شبیه‌سازی رواناب آینده است. همچنین نتایج بررسی وضعیت خشکسالی هیدرولوژیکی نشان‌دهنده غالبیت وضعیت بدون خشکسالی (0SDI≥) و یا خشکسالی ملایم (0≤SDI<1-) در آینده است. در مجموع می‌توان جمع‌بندی نمود که خشکسالی هیدرولوژی و اقلیمی دارای هم‌زمانی نبوده و می‌توان با مدیریت مناسب شرایط خشکسالی هواشناسی و سایر عوامل محرکه دیگر از جمله تغییر کاربری از تشدید خشکسالی هیدرولوژیکی جلوگیری نمود. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| نوسانات اقلیمی؛ مدیریت آب؛ خشکسالی؛ سناریونویسی؛ شمال ایران | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 113 |
||