پیوندهای مفید
آمار
| تعداد نشریات | 26 |
| تعداد شماره‌ها | 326 |
| تعداد مقالات | 2,803 |
| تعداد مشاهده مقاله | 4,228,554 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 2,881,774 |
ارزیابی عملکرد شاخص‌های پیوستگی رسوب و ظرفیت انتقال رسوب در تحلیل مکانی الگوی شار رسوب حوزة آبخیز نی‌ریز استان فارس | ||
| مدل سازی و مدیریت آب و خاک | ||
| مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 09 تیر 1403 | ||
| نوع مقاله: پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22098/mmws.2024.15007.1454 | ||
| نویسندگان | ||
| سید مسعود سلیمان پور* 1؛ امید رحمتی2؛ محمود عرب خدری3؛ جان تیفن باچر4 | ||
| 1دانشیار بخش تحقیقات حفاظت خاک و آبخیزداری، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان فارس، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج | ||
| 2استادیار بخش تحقیقات حفاظت خاک و آبخیزداری، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان کردستان، سازمان تحقیقات، آموزش و | ||
| 3استاد پژوهشکدة حفاظت خاک و آبخیزداری، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران | ||
| 4استاد دانشگاه ایالتی تگزاس، تگزاس، آمریکا | ||
| چکیده | ||
| بررسی الگوی مکانی شار رسوب در مقیاس حوزة آبخیز در تدوین برنامه‌های مدیریت جامع حوزة آبخیز و اقدامات مهار فرسایش و رسوب از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. هدف از انجام این پژوهش، تحلیل الگوی شار رسوب حوزة آبخیز نی‌ریز واقع در شرق استان فارس، مبتنی بر شاخص‌های پیوستگی‌رسوب و ظرفیت انتقال‌رسوب و مقایسة عملکرد آن‌ها بر اساس شواهد رسوب میدانی است. به این منظور، نخست، مدل رقومی ارتفاع زمین حوزة آبخیز نی‌ریز با قدرت تفکیک مکانی 5/12 متر تهیه و شبکة زهکشی حوضه استخراج شد. شاخص پیوستگی‌رسوب بر اساس مؤلفه‌های بالادست و پایین‌دست هر پیکسل و با در نظر گرفتن عامل ناهمواری، به‌عنوان عامل مقاومت جابجایی رسوب، محاسبه و نقشة پیوستگی رسوب حوضه ساخته شد. نقشة شاخص ظرفیت انتقال‌رسوب نیز بر اساس مفهوم زمین‌ریخت‌سنجی و با استفاده از لایة مدل رقومی ارتفاع زمین تهیه شد. پس از انجام بازدیدهای میدانی مستقیم از بخش‌های مختلف حوزة آبخیز، شواهد مربوط به شار رسوب مورد بررسی قرار گرفت و موقعیت آن‌ها با استفاده از سامانة مکان‌یابی جغرافیایی ثبت شد. در نهایت، با استفاده از روش‌های ارزیابی مبتنی بر ماتریس خطا شامل: آمارة مهارت صحیح (TSS)، کارایی (E) و امتیاز F(F-score)، صحت‌سنجی شاخص‌های پیوستگی‌رسوب و ظرفیت انتقال‌رسوب به‌صورت کمی انجام گرفت. بر اساس یافته‌های به‌دست‌آمده، شاخص پیوستگی‌رسوب با آمارة مهارت صحیح (TSS) 833/0، مقدار کارایی (E) 916/0 و امتیاز F(F-score) 915/0، عملکرد بهتری نسبت به شاخص ظرفیت انتقال‌رسوب (633/0TSS=، 816/0E=، 825/0F-score=) داشته است. علاوه‌بر آن، با استناد به مقادیر مؤلفة نادرست مثبت در ماتریس خطا، شاخص ظرفیت انتقال‌رسوب در بسیاری از موقعیت‌ها، پتانسیل شار رسوب را بالا پیش‌بینی نمود؛ در حالی‌که در مشاهدات میدانی، صحت نداشته است. در نهایت، تحلیل‌ها نشان داد که ماهیت و مدل مفهومی شاخص‌ها نقش مهمی در توصیف شار رسوب حوزة آبخیز نی‌ریز استان فارس داشته است. به‌گونه‌ای که شاخص پیوستگی‌رسوب با در نظر گرفتن مؤلفه‌های بالادست و پایین‌دست هر نقطه، سعی در شبیه‌سازی فرآیند انتقال رسوبات را دارد. بر اساس یافته‌های این پژوهش، شاخص پیوستگی‌رسوب از قابلیت‌های زیادی برای پایش الگوی شار رسوب در حوزه‌های آبخیز برخوردار بوده و پیشنهاد می‌شود که در مطالعات آبخیزداری به آن توجه شود. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| آبخیزداری؛ رسوب؛ زمین‌ریخت‌سنجی؛ شبیه‌سازی؛ مدیریت سرزمین | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 54 |
||