تعداد نشریات | 27 |
تعداد شمارهها | 366 |
تعداد مقالات | 3,243 |
تعداد مشاهده مقاله | 4,753,114 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 3,244,292 |
ارزیابی مکانی متغیرهای کیفی منابع آب زیرزمینی با هدف کاربرد آن در کشاورزی و شرب (مطالعه موردی: دشت مهولات-فیض آباد) | ||
مدل سازی و مدیریت آب و خاک | ||
مقاله 3، دوره 2، شماره 2، 1401، صفحه 28-44 اصل مقاله (1.24 M) | ||
نوع مقاله: پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22098/mmws.2022.9650.1056 | ||
نویسندگان | ||
محمد فشائی* 1؛ مرجان قوچانیان2 | ||
1دانش آموخته دکتری/ گروه علوم و مهندسی آب، دانشکدة کشاورزی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران | ||
2دانشجوی دکتری/ گروه علوم و مهندسی آب، دانشکدة کشاورزی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران | ||
چکیده | ||
شناخت و بهرهبرداری بهینه از منابع آب زیرزمینی اهمیت ویژهای دارد. کیفیت آب شامل ویژگیهای شیمیایی، فیزیکی و بیولوژیکی آن است. تعیین کاربری آب عمدتاً بر اساس ویژگیهای شیمیایی آن صورت میگیرد. در این پژوهش، کیفیت آب زیرزمینی با اتکا بر ویژگیهای شیمیایی آن بررسی شد. بهاینمنظور با استفاده از سامانۀ اطلاعات جغرافیایی و با روش زمینآماری کریجینگ معمولی، پهنهبندی کیفی آب زیرزمینی برای دو نوع کاربری کشاورزی و شرب صورت پذیرفت. با هدف ارزیابی مکانی این روش، از دادههای کیفیت آب زیرزمینی در دشت مهولات-فیضآباد واقع در استان خراسان رضوی استفاده شد. نتایج برآورد پارامترهای نسبت جذب سدیم (SAR)، اسیدیته (pH)، شاخص نفوذپذیری آب (PI) و هدایت الکتریکی (EC) که پارامترهای تأثیرگذار بر ارزیابی آب آبیاری هستند، مبین آن است که آب منطقه برای کشاورزی قابل استفاده است، اما در نظر گرفتن ملاحظات هر گروه از پارامترهای مؤثر بر ارزیابی آب کشاورزی ضروری است. همچنین، بررسی قابلیت آب شرب با استفاده از استانداردهای کیفیت آب ارائه شده توسط سازمان بهداشت جهانی نشان داد که EC و مقدار شاخص کل مواد جامد حل شده (TDS) در بازۀ مطلوب قرار ندارد. بنابراین، باوجود اینکه سایر پارامترهای کیفی برای استفادة شرب در بازۀ مجاز قرار گرفتند، آب محدوده برای استفادة شرب پیشنهاد نمیشود. | ||
کلیدواژهها | ||
آب زیرزمینی؛ الگوی کشت؛ پهنه بندی؛ کیفیت خراسان رضوی | ||
مراجع | ||
اسلامی، ف.، شکوهی، ر.، درویش متولی، م.، و سالاری، م. (1396). ارزیابی شاخص کیفیت آب (WQI) منابع آب زیرزمینی استان کرمان در سال 1394. سلامت محیط کار، 3(1)، 48-58. تقی زاده قصاب، ا.، صفادوست، ا.، و مصدقی، م.ر. (1396). تأثیر شوری و سدیم آب آبیاری و بافت خاک بر برخی ویژگی های مکانیکی خاک و رطوبت مناسب برای خاک ورزی. پژوهش های خاک (علوم خاک و آب)، 31(3)، 419-430. جلیلی، ف. 1397. اثر شوری و نسبت جذب سدیم (SAR) آب آبیاری بر عملکرد و نسبت های یونی در دو رقم کلزا (Brassica napus L). مدیریت خاک و تولید پایدار، 8(1)، 175-182. دهقانی، ف.، و سعادت، س. (1397). دستورالعمل استفاده از گچ برای اصلاح خاک های سدیمی. وزارت جهاد کشاورزی، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی موسسه تحقیقات خاک و آب، نشریه شماره 556. زارعابیانه، ح.، جوزی، م.، افروزی، ع.، و غریبزاده، ا. (1393). تعیین روابط هدایت الکتریکی عصاره اشباع (ECe) با برخی پارامترهای شوری خاک در مقایسه با روش جدید تعیین ECe. مهندسی آبیاری و آب، 4(16)، 81-93. زکی، م.، و انصاری، ح. (1394). بررسی امکان اجرای سیستم های آبیاری تحت فشار بر اساس پارامترهای کیفی آب زیرزمینی در دشت نیشابور. کنگره ملی آبیاری و زهکشی ایران، دانشگاه فردوسی مشهد. زین الدینی، م.، شیرانی، ح.، مظفری، و.، و اسفندیارپور، ع. (1392). تغییرپذیری قابلیت هدایت الکتریکی و نسبت جذب سدیم خاک و تأثیر آنها بر رشد پسته. پژوهشهای حفاظت آب و خاک، 20(6)، 165-181. سلیمانی ساردو، م.، ولی، ع. ع.، قضاوی، ر.، و سعیدی گراغانی، ح. ر. (1392). آنالیز و روندیابی پارامترهای کیفیت شیمیایی آب، مطالعۀ موردی رودخانۀ چم انجیر خرم آباد. مهندسی آبیاری و آب، 12(3)، 95-106. صالحی، ح.، زینی وند، ح.، و احمدی، ش. (1396). ارزیابی کیفی آب های زیرزمینی و انتخاب مناسب ترین روش میانیابی با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS) در شهرستان سقز. اکوبیولوژی تالاب، 9(32)، 5-18. عسکری مارنانی، ص.، چیتسازان، م.، و میرزایی، ی. (1388). بررسی کیفیت آب زیرحوضه رودخانه فیروزآباد از نظر شرب و کشاورزی با استفاده از GIS. هشتمین سمینار بینالمللی مهندسی رودخانه. دانشگاه شهید چمران. علیزاده، ا. (1393). رابطه آب و خاک و گیاه. چاپ چهاردهم، انتشارات دانشگاه صنعتی سجاد، 727 صفحه. غلامعلیزاده، ه. (1386). کیفیت و ارزیابی کیفی آب آبیاری. چاپ دوم، انتشارات علوم کشاورزی، 118 صفحه. معاونت برنامه ریزی و نظارت راهبردی رییس جمهور، (1389). ضوابط زیست محیطی استفاده مجدد از آب های برگشتی و پساب ها. نشریه 535، تهران، ایران. موسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران، (1388). آب آشامیدنی ویژگی های فیزیکی و شیمیایی. تجدید نظر پنجم، ایران. مومنی دمنه، ج.، جولایی، ف.، علیدادی، ح.، و پیروی، ر. (1394). ارزیابی روشهای درونیابی جهت تعیین تغییرات مکانی پارامترهای کیفی آب زیرزمینی (مطالعۀ موردی: دشت گناباد). پژوهش در بهداشت محیط، 1(3)، 165-176. نوربخش، ف. (1380). بررسی رابطه بین هدایت الکتریکی، نسبت جذب سدیم، غلظت یون کلرید و قدرت یونی در عصاره اشباع برخی خاک های شور و سدیمی منطقه رودشت اصفهان. پژوهش و سازندگی، 14(1)، 64-66. ودیعتی، م.، اصغری مقدم، ا.، و نخعی، م. (1394). ارزیابی کیفیت آب زیرزمینی برای مصارف کشاورزی با استفاده از مدل استنتاج فازی. علوم و مهندسی آبخیزداری ایران. 9(31)، 69-77. وزارت نیرو. (1398). دشتهای ممنوعه کشور. شرکت مدیریت منابع آب ایران معاونت حفاظت و بهرهبرداری، دفتر حفاظت و بهرهبرداری منابع آب و امور مشترکین، تهران، ایران.
Alizadeh, A. (2014). The relationship between water, soil and plants. Fourteenth edition: Sajjad University of Technology Publications, 727 pages (in Persian). Askari Marnani, P., Chit Sazan, M., & Mirzaei, Y. (2009). Investigation of water quality in Firoozabad river basin in terms of drinking and agriculture using GIS. 8th International River Engineering Seminar, Ahwaz, Iran (in Persian). Arsalan, H. (2012). Spatial and temporal mapping of groundwater salinity using ordinary kriging and indicator kriging: The case of Bafra Plain, Turkey. Agricultural Water Management, 113, 57-63. Ministry for the Environment, (2000). Australian and New Zealand Guidelines for Fresh and Marine Water Quality. National Water Quality Management Strategy. Ayers, R.S. & Westcot, D.W. (1976). Water quality for agri-culture. FAO Irrigation and Drainage Paper No. 29. Ayers, R.S., & Westcot., D.W. (1985). Water quality for agriculture. FAO Irrigation and Drainage Paper 29, Rev.1. Chang, C., Sommerfeldt, T.G., Carefoot, J.M., & Schaalje, G.B. (1983). Relationship of electrical conductivity with total disolved salts and cation concentration of sulfate-dominant soil extracts. Canadian. Journal of Soil Science, 63(1), 79-86. Corwin, D., & Lesch., S. (2005). Apparent soil electrical conductivity measurements in agriculture. Computers and Electronics in Agriculture, 46(1-3), 11-43. Cressie, N. (1990). The origins of kriging. Mathematical Geology, 22(3), 239-252. Daniele, L., Vallejo, Á., Corbella, M., Molina, L., & Pulido-Bosch, A. (2013). Hydrogeochemistry and geochemical simulations to assess water-rock interactions in complex carbonate aquifers: the case of Aguadulce (SE Spain). Applied Geochemistry, 29, 43–54. Dehghani, F., & Saadat, S. (2018). Instructions for using gypsum to modify sodium soils. Ministry of Jihad Agriculture, Agricultural Research, Education and Extension Organization Soil and Water Research Institute, Journal No. 556 (in Persian). Doneen, L.D. (1964). Notes on water quality in agriculture. Part 1, Issue 4001 of Water Science and Engineering papers, Department of Water Sciences and Engineering, University of California, Davis, 96 pages. Domenico, P.A., & Schwartz, F.W. (1990). Physical and Chemical Hydrogeology. vol. 824. Wiley, New York. Ebrahimi, M., Kazemi, H., Ehtashemi, M., & Rockaway, T.D. (2016). Assessment of groundwater quantity and quality and saltwater intrusion in the Damghan Basin, Iran. Geochemistry, 76(2), 227-241. Vice President for Strategic Planning and Oversight, (2010). Environmental criteria for reuse of returned water and wastewater. Journal 535 (in Persian). Eslami, F., Shokouhi, R., Darvish Motavi, M., & Salari, M. (2017). Evaluation of water quality index (WQI) of groundwater resources in Kerman province in 1394, Journal of Occupational Health, 3(1), 48-58 (in Persian). Gholamalizadeh, H. (2007). Quality and quality assessment of irrigation water. Second edition, Agricultural Sciences Publications, 118 pages (in Persian). Hopkins, B.G., Horneck, A.D., Stevens, R.G., Ellsworth, J.W., & Sullivan, D.M. (2007). Managing irrigation water quality for crop production in the Pacific Northwest. Pacific Northwest Extension Publication, PNW 597-E, 29 pages. Institute of Standards and Industrial Research, (2009). Drinking water physical and chemical properties. Fifth Edition, Iran (in Persian). Iyasele, J.U., David., J., & Idiata, D.J. (2015). Investigation of the relationship between electrical conductivity and total dissolved solids for mono-valent, di-valent and trivalent metal compounds. International Journal of Engineering Research and Reviews, 3(1), 40-48. Jalili, F. (2018). Effect of salinity and sodium absorption ratio (SAR) of irrigation water on yield and ion ratios in two rapeseed cultivars (Brassica napus L.). Journal of Soil Management and Sustainable Production, 8(1), 175-182 (in Persian). Kawy, W. (2012). Use of spatial analyses techniques to suggested irrigation scheduling in WadiElNatrun Depression, Egypt. Arab Journal Geoscience. 5(6), 1199–1207. Maria., P.M., & Luis, R. (2010). Nitrate probability mapping in the northern aquifer alluvial system of the river Tagus (Portugal) using Disjunctive kriging. Science of the Total Enviroment, 408(5), 1021-1034. Maroufpoor, S., Jalali, M.N., Nikmehr, S., Shiri, N., Shiri, J., & Maroufpoor, E. (2020). Modeling groundwater quality by using hybrid intelligent and geostatistical methods. Environmental Science and Pollution Research, 27(22), 1-15. Milovanovic, M. (2007). Water quality assessment and determination of pollution sources along the Axios/ Vardar River, Southeastern Europe. Desalination, 213, 159–173. Ministry of Energy. (2019). Forbidden plains of the country. Iran Water Resources Management Company Deputy of Protection and Exploitation. Office of Protection and Exploitation of Water Resources and Customer Affairs. Momeni Demneh, J., Julaei, F., Alidadi, H., & Piravi, R. (2015). Evaluation of interpolation methods to determine the spatial variation of groundwater quality parameters (Case study of Gonabad plain). Environmental Health Research, 1(3), 165-176 (in Persian). Noorbakhsh, F. (2001). Investigation of the relationship between electrical conductivity, sodium adsorption ratio, chloride ion concentration and ionic strength in saturated extracts of some saline and sodium soils of Rudasht region of Isfahan. Research and construction, 14(1), 64-66 (in Persian). Oliver, M.A. (1990). Kriging: a method of interpolation for geographical information systems. International Journal of Geographic Information Systems, 4(3), 313–332. Richards, L.A. (1954). Diagnosis and Improvement of Saline and Alkali Soils. US Department of Agriculture Handbook, 60 pages. Ruiz, V., Wu, L., & Lu, J. (2005). Effect of sodicity on the water characteristics of six California soils. The American Society of Agronomy, the Crop Science Society of America, and the Soil Science Society of America International Annual Meetings, Salt Lake City, US. Salehi, H., Zinivand, H., & Ahmadi, Sh. (2017). Groundwater quality assessment and selection of the most appropriate intermediation method using Geographic Information System (GIS) in Saqez. Wetland Ecobiology Quarterly, 9(32), 5-18 (in Persian). Sameh, R., Zaki, M., Redwan, M., Ahmed M., Ahmed, A., & Moneim, A. (2018). Chemical characteristics and assessment of groundwater quality in Halayieb area, southeastern part of the Eastern Desert. Egypt. Geosciences Journal, 23, 149-164. Singh, P., Tiwari A.K., & Singh, P.K. (2014). Hydro chemical characteristic and quality assessment of groundwater of Ranchi Township area, Jharkhand, India. Current World Environment, 9(3), 804-813. Soleimani Sardo, M., Wali, A.A., Ghazavi, R., & Saeedi Graghani, H. (2013). Analysis and trending of chemical water quality parameters; Case study of Cham fig river in Khorramabad. Journal of Irrigation and Water Engineering, 12(3), 95-106 (in Persian). Taghizadeh Qassab, A., Safadoust, A., & Mossadeghi, M.R. (2017). The effect of salinity and sodium of irrigation water and soil texture on some mechanical properties of soil and moisture suitable for tillage. Soil Research (Soil and Water Sciences), 31(3), 419-430 (in Persian). U.S. Salinity Laboratory Staff, (1954). Diagnosis and improvement of saline and alkali soils. U.S. Department of Agriculture, Handbook 60, Government Print Office, Washington, DC, 160 pages. Valenza, A., Grillot, J.C., & Dazy, J. (2000). Influence of groundwater on the degradation of irrigation soils in a semi-arid region, the inner delta of the Niger River, Mali. Hydrogeology, 8(4), 417-429. Vadiati, M., Asghari Moghadam, A., & Nakhaei, M. (2015). Groundwater quality assessment for agricultural use using fuzzy inference model. Iranian Watershed Management Science and Engineering, 9(31), 69-77 (in Persian). Vasanthavigar, M., Srinivasamoorthy, K., Vijayaragavan, K., Rajiv Ganthi, R., Chidambaram, S., Anandhan, P., Manivannan, R., & Vasudevan, S. (2010). Application of Water Quality Index for Groundwater Quality Assessment: Thirumanimuttar Sub-Basin, Tamilnadu, India. Environmental Monitoring Assessment, 17, 595-609. WHO, (2008). Guidelines for drinking-water quality. Third edition incorporating the first and second addenda, Volume 1 Recommendations, Geneva. Zaman, M., Shahid, S.A., & Heng, L. (2018). Guideline for salinity assessment, mitigation and adaptation using nuclear and related techniques. Springer International Publishing. Zare Abyaneh, H., Jozi, M., Afroozi, A., & Gharibzadeh, A. (2014). Determining the electrical conductivity relationships of saturated extract (ECe) with some soil salinity parameters in comparison with the new ECe determination method. Journal of Irrigation and Water Engineering, 4(16), 81-93 (in Persian). Zaki, M., & Ansari, H. (2015). Investigating the possibility of implementing pressurized irrigation systems based on groundwater quality parameters in Neishabour plain. National Congress of Irrigation and Drainage, Mashhad, Iran (in Persian). Zayn al-Dini, M., Shirani, H., Mozaffari, W., & Esfandiarpour, A. (2013). Variability of electrical conductivity and soil sodium uptake ratio and their effect on pistachio growth. Journal of Soil and Water Conservation Research, 20(6), 165-181 (in Persian). | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 812 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 643 |