آمار

تعداد نشریات26
تعداد شماره‌ها404
تعداد مقالات3,543
تعداد مشاهده مقاله5,489,709
تعداد دریافت فایل اصل مقاله3,754,768
سجاسی قیداری, حمدالله, رفعت اصل, محمد. (1403). بررسی عوامل مؤثر بر مشارکت روستائیان پیرامون مدیریت بحران زلزله مطالعه موردی: شهرستان هریس. سامانه مدیریت نشریات علمی, 1(4), 77-90. doi: 10.22098/gsd.2025.17629.1088
حمدالله سجاسی قیداری; محمد رفعت اصل. "بررسی عوامل مؤثر بر مشارکت روستائیان پیرامون مدیریت بحران زلزله مطالعه موردی: شهرستان هریس". سامانه مدیریت نشریات علمی, 1, 4, 1403, 77-90. doi: 10.22098/gsd.2025.17629.1088
سجاسی قیداری, حمدالله, رفعت اصل, محمد. (1403). 'بررسی عوامل مؤثر بر مشارکت روستائیان پیرامون مدیریت بحران زلزله مطالعه موردی: شهرستان هریس', سامانه مدیریت نشریات علمی, 1(4), pp. 77-90. doi: 10.22098/gsd.2025.17629.1088
سجاسی قیداری, حمدالله, رفعت اصل, محمد. بررسی عوامل مؤثر بر مشارکت روستائیان پیرامون مدیریت بحران زلزله مطالعه موردی: شهرستان هریس. سامانه مدیریت نشریات علمی, 1403; 1(4): 77-90. doi: 10.22098/gsd.2025.17629.1088

بررسی عوامل مؤثر بر مشارکت روستائیان پیرامون مدیریت بحران زلزله مطالعه موردی: شهرستان هریس

جغرافیا و توسعه فضایی
دوره 1، شماره 4، دی 1403، صفحه 77-90    اصل مقاله (611.49 K)
نوع مقاله: علمی - پژوهشی
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22098/gsd.2025.17629.1088
نویسندگان
حمدالله سجاسی قیداری* 1؛ محمد رفعت اصل2
1گروه جغرافیا، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران
2گروه برنامه‌ریزی شهری و روستایی، دانشکده علوم اجتماعی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران
چکیده
زلزله یکی از مهم‌ترین بلایای طبیعی است که خسارات مالی و جانی فراوانی را در مناطق روستایی را به همراه دارد. به همین دلیل مدیریت، مشارکت‌ها و همکاری‌های مردمی و ارتباط آن‌ها با نهادها و ارگان‌های امدادی و دولتی نقش بسزایی در کنترل بحران خواهد داشت. ازاین‌رو، پژوهش حاضر با هدف بررسی عوامل تأثیرگذار بر مشارکت‌های مردمی در مدیریت بحران با موضوعیت زلزله انجام‌شده است. پژوهش حاضر ازلحاظ هدف کاربردی و بر اساس ماهیت توصیفی – تحلیلی است. جامعه آماری پژوهش را سرپرستان خانوارهای روستایی باجه باج، کیویج، چوبانلار، ولیلو، جیقه شهرستان هریس تشکیل می‌دهد که بیشترین مقدار آسیب را در زلزله سال 91 ارسباران دیدند. تعداد 485 خانوار را شامل می‌شد. حجم نمونه بر اساس فرمول کوکران 373 نفر برآورد شد. به‌منظور بررسی نظریات این جامعه و جهت تعیین بررسی عوامل مؤثر بر مشارکت روستائیان پیرامون مدیریت بحران زلزله، از دو شیوه مطالعات کتابخانه‌ای و میدانی بهره گرفته شد. در بخش مطالعات میدانی با مراجعه به سرپرستان خانوار، اقدام به گردآوری اطلاعات موردنیاز گردید. به‌منظور محاسبه پایایی، 30 پرسشنامه بین نمونه توزیع گردید و آلفای کرونباخ 897/0 برآورد گردید. به‌منظور تحلیل داده‌ها، از تحلیل عاملی اکتشافی بهره گرفته شد. نتایج طبق عوامل استخراج‌شده نشان داد که عامل اجتماعی با ۱۲/۸۵ درصد بیشترین سهم و عامل کالبدی با ۶/۱۲ درصد کمترین سهم را در تبیین واریانس کل متغیرها داشته‌اند. درنهایت نتایج حاصل از تحلیل نشان داده که تمامی متغیرها دارای بار عاملی بیشتر از 4/0 بوده‌اند.  
کلیدواژه‌ها
زلزله؛ شهرستان هریس؛ مدیریت بحران؛ مشارکت مردمی
مراجع
  1. ابراهیمی، فرشته و عینالی، جمشید. (1401). ارزیابی نقش شیوه‌های بازسازی در پایداری سکونتگاه‌های روستایی آسیب‌دیده از زلزله: مطالعه موردی شهرستان آوج. فصلنامه مهندسی جغرافیای سرزمین، 6(4)، 849-870. https://dor.isc.ac/dor/20.1001.1.25381490.1401.6.4.5.8
  2. اجتماعی، بابک؛ غلامی، محمد و نظری، ولی‌اله. (1403). ارزیابی آسیب‌پذیری سکونتگاه‌های روستایی شهرستان خنج با تأکید بر زلزله. فصلنامه جغرافیا، 22(81)، 69-93.https://doi.org/10.22034/iga.2024.2027611.1301
  3. ایمانی، بهرام؛ یاری حصار، ارسطو و ابراهیمی، خدیجه. (1394). چالش‌های مدیریت بحران در مناطق روستایی با تأکید بر مشارکت مردمی. در اجلاس بین‌المللی مهندسی عمران، معماری و زیرساخت‌های شهری (تبریز).
  4. بدری، سید علی. (1397). مدیریت بحران با تأکید بر نواحی روستایی. تهران: نشر نور علم.
  5. حسینی‌خواه، حسین؛ نوروزی، حسن؛ محمدی دوست، سلیمان و صادقی، علی. (1400). تحلیل ناپایداری سکونتگاه‌های انسانی در پهنه سرزمین با تأکید بر مدیریت ریسک خطر زلزله. فصلنامه برنامه‌ریزی منطقه‌ای، 11(43)، 79-95. ttps://doi.org/10.30495/jzpm.2022.22923.3461
  6. حیدری ساربان، وکیل. (1393). تحلیل اثرات وقوع زلزله در مناطق روستایی شهرستان ورزقان (مطالعه موردی: دهستان ازومدل شمالی). فصلنامه جغرافیا و مخاطرات محیطی، 3(3)، 41-59. https://doi.org/10.22067/geo.v3i3.31388
  7. حیدری ساربان، وکیل. (1398). مطالعه و تحلیل عوامل بهبود تاب‌آوری روستاییان پیرامون بحران زلزله، مطالعه موردی دهستان ازومدل شمالی، شهرستان ورزقان. فصلنامه جغرافیا و برنامه‌ریزی منطقه‌ای، 9(35)، 703-717. https://dor.isc.ac/dor/20.1001.1.22286462.1398.9.3.21.9
  8. حیدری، سامان؛ پریزادی، طاهری؛ کمانرودی، موسی و زنگانه، احمد. (1401). تحلیل فضایی ضعف‌های مدیریت بحران در مناطق زلزله‌زده: مطالعه موردی شهرستان ثلاث باباجانی. فصلنامه توسعه پایدار محیط جغرافیایی، 4(7)، 50-64. https://doi.org/10.52547/sdge.4.7.50
  9. ظفری، حسین و ویسی، رضا. (1390). واکاوی عوامل مؤثر بر مشارکت مردمی به‌منظور کاهش ریسک سوانح طبیعی. فصلنامه مسکن و محیط روستا، 30(135)، 105-120.
  10. عابدی سروستانی، احمد. (1385). جایگاه ترویج در توسعه با تأکید بر مشارکت. فصلنامه روستا و توسعه، 9(1)، 137-165.
  11. کریمی، فضل اله و زنگی‌آبادی، علی. (1404). سنجش تطبیقی میزان تاب‌آوری سکونتگاه‌های شهری جدید در برابر خطر زلزله: مطالعه موردی منطقه شهری اصفهان بزرگ. فصلنامه تحقیقات کاربردی علوم جغرافیایی، 25(77)، 308-329. https://doi.org/10.61186/jgs.25.77.14
  12. مرتضی‌زاده، علیرضا. (1403). بررسی تأثیر توسعه دانش و فناوری کاهش خطرپذیری زلزله بر مدیریت بحران. فصلنامه مسکن و محیط روستا، 43(185)، 122-132.  https://doi.org/10.22034/43.185.123
  13. مطیعی لنگرودی، سید حسن. (1382). برنامه‌ریزی روستایی با تأکید بر ایران. مشهد: جهاد دانشگاهی مشهد.
  14. هاشمی پطرودی، سید حمید؛ جعفرنژاد چقوشی، احمد؛ صادقی مقدم، محمدرضا و صفری، حسین. (1396). چالش‌های حاکمیت شبکه مدیریت بحران: مطالعه موردی شهر تهران. فصلنامه مدیریت دولتی (دانش مدیریت)، 9(3)، 379-403. https://doi.org/10.22059/jipa.2018.247866.2151
  15. همدانی، پریسا و رستمی، روح‌اله. (1399). نقش مشارکت اجتماعی در بهبود عملکرد مدیریت بحران فضای شهری: مطالعه موردی شهر رباط‌کریم. مجله شهر پایدار، 3(4)، 91-105. https://doi.org/10.22034/jsc.2020.244709.1297
  16. وفایی، ابوذر. (1392). نقش مشارکت مردمی در مدیریت بحران با نگاهی به رویکرد مدیریت شهری تهران در جلب مشارکت‌های مردمی. در پنجمین اجلاس بین‌المللی مدیریت جامع بحران‌های طبیعی (تهران).
  17. Aabedi sarvestani, A. (2006). The Place of Extension in Development with Emphasis on Participation. Journal of Village and Development, 9(1), 137-165.
  18. Abedi Sarvestani, A. (2006). The role of extension in development with emphasis on participation. Journal of Village and Development, 9(1), 137–165. [in persian].
  19. Adams, Terri M., & Anderson, Leigh R. (2019). Policing in Natural Disasters Stress, Resilience, and the Challenges of Emergency Management. Philadelphia: Temple University Press.
  20. Badri, S. A. (2018). Crisis management with emphasis on rural areas. Tehran: Noor Elm Publishing. [in persian].
  21. Delavar, M. R., Sadrykia, M., & Zare, M., (2017), A GIS-Based Fuzzy Decision Making Model for Seismic Vulnerability Assessment in Areas with Incomplete Data. International Journal of Geo- Information, 6(119), 1-16 https://doi.org/10.3390/ijgi6040119
  22. Devid, K., & Nehtnberg, M. E. (2013). Disaster preparedness in academic libraries. The case of the Kwame Nkrumah University of Science and Technology Library, Kumasi, Ghana. Library & Archival Security, 23(2), 117 136.
  23. Ebrahimi, F., & Aynali, J. (2022). Assessing the role of reconstruction methods in the sustainability of earthquake-affected rural settlements: A case study of Avaj County. Quarterly Journal of Land Geography Engineering, 6(4), 849–870. https://dor.isc.ac/dor/20.1001.1.25381490.1401.6.4.5.8 [in persian].
  24. Ejtemaei, B., Gholami, M., & Nazari, V. (2024). Hemingway, R. and Gunawan, O. (2018). The Natural Hazards Partnership: A public-sector collaboration across the UK for natural hazard disaster risk reduction. Disaster Risk Reduction, 6(39), 499-511. https://doi.org/10.1016/j.ijdrr.2017.11.014
  25. Ejtemaei, B., Gholami, M., & Nazari, V. (2024). Vulnerability assessment of rural settlements in Khonj County with emphasis on earthquakes. Geography Quarterly, 22(81), 69–93. https://doi.org/10.22034/iga.2024.2027611.1301[in persian].
  26. Hamedani, P., & Rostami, R. (2020). The role of social participation in improving urban crisis management performance: A case study of Robat Karim City. Journal of Sustainable City, 3(4), 91–105. https://doi.org/10.22034/jsc.2020.244709.1297[in persian].
  27. Hashemi Petroudi, S. H., Jafarnezhad Chaghooshi, A., Sadeghi Moghadam, M. R., & Safari, H. (2017). Challenges of crisis management network governance: Case study of Tehran City. Quarterly Journal of Public Administration (Management Science), 9(3), 379–403. https://doi.org/10.22059/jipa.2018.247866.2151[in persian].
  28. Heydari Sarban, V. (2014). Analysis of earthquake effects in rural areas of Varzeqan County (Case study: Azomdel Shomali Rural District). Journal of Geography and Environmental Hazards, 3(3), 41–59. https://doi.org/10.22067/geo.v3i3.31388[in persian].
  29. Heydari Sarban, V. (2019). Study and analysis of factors improving rural resilience regarding earthquake crisis: Case study of Azomdel Shomali Rural District, Varzeqan County. Journal of Geography and Regional Planning, 9(35), 703–717. https:// /dor/20.1001.1.22286462.1398.9.3.21.9[in persian].
  30. Heydari, S., Parizadi, T., Kamanroudi, M., & Zanganeh, A. (2022). Spatial analysis of weaknesses in crisis management in earthquake-stricken areas: A case study of Thalath Babajani County. Quarterly Journal of Sustainable Development of Geographical Environment, 4(7), 50–64. https://doi.org/10.52547/sdge.4.7.50[in persian].
  31. Hosseinkhah, H., Norouzi, H., Mohammadi Doost, S., & Sadeghi, A. (2021). Analysis of instability of human settlements in land areas with emphasis on earthquake risk management. Quarterly Journal of Regional Planning, 11(43), 79–95. https://doi.org/10.30495/jzpm.2022.22923.3461[in persian].
  32. Huppert, Huppert, E. & Sparks R Stephen J. (2006) Extreme natural hazards: population growth, globalization and environmental change. Philos Trans A Math Phys Eng Sci,15, 1845-1875. https://doi.org/10.1098/rsta.2006.1803
  33. Imani, B., Yari Hesaar, A., & Ebrahimi, K. (2015). Crisis management challenges in rural areas with emphasis on public participation. In Proceedings of the International Conference on Civil Engineering, Architecture, and Urban Infrastructure (Tabriz). [in persian].
  34. Karimi, F., & Zangiabadi, A. (2025). Comparative measurement of resilience of new urban settlements against earthquake risk: Case study of Greater Isfahan Urban Area. Journal of Applied Geographical Sciences Research, 25(77), 308–329. https://doi.org/10.61186/jgs.25.77.14[in persian].
  35. Li, M., Huang, Y., Tian, C., Liang. Sh., Zeng, J., Ye, T., Chen, Y., Du, J., & Li, X. (2025). How do rural households adapt to multiple natural hazards in disaster-prone areas? A case study of the Wenchuan earthquake-stricken area, China. International Journal of Disaster Risk Reduction, 118, 105256. https://doi.org/10.1016/j.ijdrr.2025.105256
  36. Li, W. Y., & Paudel, T. (2024). Risk perception, policy efficacy, and policy support in earthquake risk management: Empirical insights from South Korea. Progress in Disaster Science, 23, 100349. https://doi.org/10.1016/j.pdisas.2024.100349
  37. Li, X., Pu, W., & Zhao, X. (2019). Agent action diagram: Toward a model for emergency management system. Simulation Modelling Practice and Theory, 94, 66–99. https://doi.org/10.1016/j.simpat.2019.02.004
  38. Lin, b. ch., & lee, ch. H. (2023). Constructing an adaptability evaluation framework for community-based disaster management using an earthquake event. International Journal of Disaster Risk Reduction, 93, 103774. https://doi.org/10.1016/j.ijdrr.2023.103774
  39. Mortezazadeh, A. (2024). Examining the impact of knowledge and technology development on earthquake risk reduction in crisis management. Journal of Housing and Rural Environment, 43(185), 122–132. https://doi.org/10.22034/43.185.123[in persian].
  40. Motiee Langroudi, S. H. (2003). Rural planning with emphasis on Iran. Mashhad: Jahad Daneshgahi Mashhad. [in persian].
  41. Nasreen, M. (2004). Disaster Research; Exploring Sociological Approach to Disaster in Bangladesh. Journal of Sociology, 1(2), 1-8.
  42. Shaw, R. (2012). Overview of Community - Based Disaster Risk Reduction. Community Environment and Disaster Risk Management, 10, 3–17. https://doi.org/10.1108/S2040-7262(2012)0000010007
  43. Shrestha, R., Krishan, K., & Kanchan, T. (2020). Medico-legal encounters of 2015 Nepal earthquake Path traversed and the road ahead. Forensic Science International, 313, 1-4. https://doi.org/10.1016/j.forsciint.2020.110339
  44. Sommer, A.S., Howell, M.J., & Hadley, N.C. (2016). Keeping positive and building strength: the role of affect and team leadership in developing resilience during an organizational crisis. Group Org. Manage, 41(2), 172-202. https://doi.org/10.1177/1059601115578027
  45. Vafaei, A. (2013). The role of public participation in crisis management with a look at Tehran’s urban management approach in mobilizing public participation. In Proceedings of the 5th International Conference on Comprehensive Natural Disaster Management (Tehran). [in persian].
  46. Zafari, H., & Vaisi, R. (2011). Investigation of factors affecting public participation to reduce natural disaster risks. Journal of Housing and Rural Environment, 30(135), 105–120. [in persian].
  47. Zhou, Y., Leung, Y., & Lung Sang, C. (2017), Oscillatory tendency of interevent direction in earthquake sequences, Physica A: Statistical Mechanics and its Applications, 478, 120-130. https://doi.org/10.1016/j.physa.2017.02.033
آمار
تعداد مشاهده مقاله: 35
تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 26


سامانه مدیریت نشریات علمی. قدرت گرفته از سیناوب