آمار

تعداد نشریات26
تعداد شماره‌ها399
تعداد مقالات3,523
تعداد مشاهده مقاله5,417,139
تعداد دریافت فایل اصل مقاله3,702,969
مهدی, علی. (1403). کاوش در سلامت شهری منطقه چهار قم، تأثیر شاخص‌های محیطی بر کیفیت زندگی و رفاه شهروندان. سامانه مدیریت نشریات علمی, 1(4), 23-37. doi: 10.22098/gsd.2025.17369.1086
علی مهدی. "کاوش در سلامت شهری منطقه چهار قم، تأثیر شاخص‌های محیطی بر کیفیت زندگی و رفاه شهروندان". سامانه مدیریت نشریات علمی, 1, 4, 1403, 23-37. doi: 10.22098/gsd.2025.17369.1086
مهدی, علی. (1403). 'کاوش در سلامت شهری منطقه چهار قم، تأثیر شاخص‌های محیطی بر کیفیت زندگی و رفاه شهروندان', سامانه مدیریت نشریات علمی, 1(4), pp. 23-37. doi: 10.22098/gsd.2025.17369.1086
مهدی, علی. کاوش در سلامت شهری منطقه چهار قم، تأثیر شاخص‌های محیطی بر کیفیت زندگی و رفاه شهروندان. سامانه مدیریت نشریات علمی, 1403; 1(4): 23-37. doi: 10.22098/gsd.2025.17369.1086

کاوش در سلامت شهری منطقه چهار قم، تأثیر شاخص‌های محیطی بر کیفیت زندگی و رفاه شهروندان

جغرافیا و توسعه فضایی
دوره 1، شماره 4، دی 1403، صفحه 23-37    اصل مقاله (781.08 K)
نوع مقاله: علمی - پژوهشی
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22098/gsd.2025.17369.1086
نویسنده
علی مهدی*
گروه جغرافیای انسانی و برنامه‌ریزی، دانشکده جغرافیا، دانشگاه تهران، تهران، ایران
چکیده
قدمت و اهمیت شهرو شهرنشینی دادر، صاحبان قدرت و اندیشمندان همه اعصار را واداشته تا بر جنبه­های مختلف جسم و ورح شهر درنگ کنند و بکوشند قانونمندی­های زندگی شهری را دریابند و بر پایه یافته­های خود به برنامه­ریزی شهری دست یازند و برای حل مسائل و مشکلات شهر و شهرنشینی چاره­جویی نمایند. براین اساس، مقوله سلامت شهری تحت تأثیر شاخص‌های کیفیت محیطی، موضوعی است که بویژه در سال­های اخیر با افزایش مسائل و مشکلات سلامت شهروندان، مورد توجه و اهمیت قرار گرفته است. بطوری­که روند رو به شد منابع و یافته­های علمی و اجرایی در سال­های گذشته کاملا مؤید درک جایگاه سلامت شهری از سوی برنامه­ریزان، مدیران و سیاستگذاران عرصه شهری و اجتماعی است. این پژوهش، مبتنی بر مطالعات کتابخانه­ای و میدانی با روش توصیفی- تحلیل و پیمایشی و با بهره­گیری از  داده­های پرسشنامه و مشاهدات میدانی نگارنده(منطقه چهار به عنوان محدودة پژوهش) انجام شده است. جهت تجزیه و تحلیل اطلاعات گردآوری شده، از نرم افزار 16spss و Lisrel استفاده شده است و نتایج میانگین رتبه­­ها در این پژوهش نشان می­دهد که بهترین زیرشاخص از نظر شهروندان به ترتیب سلامت جسمانی، روانی و در آخر اجتماعی است. میانگین رتبه این زیرشاخص­ها به ترتیب 2.53، 1.95 و 1.52 است. همچنین مقایسه میانگین رتبه­ها نشان می­دهد که بالاترین میانگین رتبه (2.53) به زیرشاخص سلامت جسمانی اختصاص دارد و که بدین معناست که این زیرشاخص نسبت به دو زیرشاخص دیگر سلامت در منطقه چهار از وضعیت بهتری برخوردار است و در واقع مهم‌ترین چالش سلامت پیش‌روی شهروندان منطقه چهار سلامت اجتماعی می­باشد.  
کلیدواژه‌ها
سلامت شهری؛ شاخص‌های محیطی؛ کیفیت محیطی شهر؛ برنامه‌ریزی سلامت شهری؛ منطقه چهار شهر قم
مراجع
  1. آبرون، علی‌اصغر. (۱۳۹۳). تدوین اصول طراحی فضاهای شهری بر مبنای ارتقای سلامت روان شهروندان (نمونه موردی: شهر سبزوار؛ محله‌های بهار و انقلاب اسلامی). پایان‌نامه کارشناسی ارشد، رشته شهرسازی، دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه هنر، تهران.
  2. آلتمن، آیرون. (۱۳۸۲). محیط و رفتار اجتماعی (خلوت، فضای شخصی، قلمرو و ازدحام). ترجمه: علی نمازیان، تهران: انتشارات دانشگاه شهید بهشتی.
  3. آقا ملایی، تیمور. (۱۳۸۴). اصول و کلیات خدمات بهداشتی. تهران: اندیشه رفیع.
  4. ایروین، آلتمن. (۱۳۸۴). محیط و رفتار اجتماعی. ترجمه: علی نمازیان، تهران: انتشارات دانشگاه شهید بهشتی.
  5. باباخانی، محمد. (۱۳۸۷). بررسی رابطه بین رشد اقتصادی، نابرابری درآمدی و سلامت در ایران (۱۳۵۷–۱۳۸۵). مجله تخصصی اپیدمیولوژی ایران، ۵(۱)، ۹–۱۶.
  6. باباخانی، محمد و راغفر، حسین. (۱۳۸۸). رابطه نابرابری درآمد و سلامت در ایران طی سال‌های ۱۳۵۵ تا ۱۳۸۵. مجله مدیریت سلامت، 37، ۹–۱۶.
  7. بهزادفر، مصطفی؛ حبیب، فرح؛ فیروزآبادی، سید احمد و فروزان‌گهر، حمیده. (۱۳۹۲). تبارشناسی هنجارهای کیفی طراحی فضاهای شهری با تأکید بر میزان پدیداری آن‌ها در عرصه‌های عمومی. فصلنامه مدیریت شهری، ۳۲، ۵۷–۸۰.
  8. تاجدار، وحید؛ رفیعیان، مجتبی و تقوایی، علی‌اکبر. (۱۳۸۹). سنجش مولفه سلامت در کلانشهر مشهد از دیدگاه برنامه‌ریزی شهری. فصلنامه هنرهای زیبا، ۴۱، ۱۰۱–۱۱۰.
  9. رحیقی یزدی، محمد. (۱۳۹۳). بررسی تأثیر عوامل محیط فیزیکی و اجتماعی محله بر سلامت اجتماعی ساکنین (مقایسه محله‌های قدیم و جدید شهر یزد). پایان‌نامه کارشناسی ارشد، علوم اجتماعی، دانشگاه یزد.
  10. رحیمی، حسین. (۱۳۷۸). توسعه پایدار شهری با تأکید بر توان‌های محیطی (مورد کاشمر). پایان‌نامه دکتری، دانشگاه تربیت مدرس.
  11. رحیمی صادق، گلاره. (۱۳۹۴). بررسی تاثیر شاخص‌های کالبدی-محیطی سلامت در ساماندهی فضای شهری محله پونک. پایان‌نامه کارشناسی ارشد، برنامه‌ریزی شهری، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران.
  12. سام‌آرام، عزت‌الله و امینی یخدانی، مریم. (۱۳۸۸). بررسی وضعیت سلامت زنان سرپرست خانوار تحت پوشش سازمان بهزیستی قم. فصلنامه بانوان شیعه، ۶(۲۱)، ۱۳۴–۱۶۰.
  13. سجادی، حمیرا و صدرالسادات، سید جلال. (۱۳۸۳). شاخص‌های سلامت اجتماعی. مجله اطلاعات سیاسی-اقتصادی، ۱۹(۳–۴).
  14. شکیبامنش، امیر و علیمردانیان، امیر. (۱۳۹۴). بهره‌گیری از راهنماهای طراحی در راستای تحقق پارادایم شهر سالم. مقالات دومین کنگره افق‌های نو در معماری و شهرسازی.
  15. شکیبا، علیرضا؛ ضیائیان فیروزآبادی، پرویز؛ عاشورلو، داوود و نامداری، سودابه. (۱۳۸۸). تحلیل رابطه کاربری و پوشش اراضی با جزایر حرارتی تهران با داده‌های ETM+. فصلنامه سنجش از دور و GIS ایران، ۱(۱)، ۳۹–۵۶.
  16. صادقیان، عفت؛ مقدری کوشا، مهناز و گرجی، سمیرا. (۱۳۸۹). بررسی سلامت روانی دانش‌آموزان دختر دبیرستانی در همدان. مجله علمی دانشگاه علوم پزشکی همدان، ۱۷(۳)، ۳۹–۴۵.
  17. صالحی، اسماعیل. (۱۳۸۶). نقش برنامه‌ریزی و طراحی محیطی در پارک‌های شهری امن. ماهنامه شهرداری‌ها. ۲۴.
  18. فرید، یدالله. (۱۳۶۸). جغرافیا و شهرشناسی. تبریز: انتشارات دانشگاه تبریز.
  19. لینچ، کوین. (۱۳۸۱). تئوری شکل خوب شهر. ترجمه سید حسین بحرینی، تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
  20. لینچ، کوین. (۱۳۷۴). سیمای شهر. ترجمه محمدرضا مزینی، تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
  21. Abron, A-A. (2014). Formulating Principles for Urban Space Design Based on Promoting Citizens’ Mental Health (Case Study: Sabzevar City; Bahar and Enghelab-e Eslami Neighborhoods). Master’s Thesis, Urban Planning, Faculty of Architecture and Urban Planning, University of Art, Tehran. [In Persian].
  22. Agha-Molaei, T. (2005). Principles and Generalities of Health Services. Tehran: Andisheh Rafi’. [In Persian].
  23. Altman, I. (2003). Environment and Social Behavior (Privacy, Personal Space, Territory, and Crowding). Translated by Ali Namazian, Tehran: Shahid Beheshti University Press. [In Persian].
  24. Babakhani, M. (2008). Investigating the Relationship between Economic Growth, Income Inequality, and Health in Iran (1978–2006). Iranian Journal of Epidemiology, 5(1), 9–16. [In Persian].
  25. Babakhani, M., & Raghfar, H. (2009). The Relationship between Income Inequality and Health in Iran from 1976 to 2006. Health Management Journal, 9–16. [In Persian].
  26. Behzadfar, M., Habib, F., Firouzabadi, S. A., & Forouzangohar, H. (2013). Genealogy of Qualitative Norms of Urban Space Design with Emphasis on Their Manifestation in Public Arenas. Urban Management Quarterly, 32, 57–80. [In Persian].
  27. Carpenter, M. (2013). From ‘healthful exercise’ to ‘nature on prescription’: The politics of urban green spaces and walking for health. Landscape and Urban Planning, 118, 120–127.
  28. Chapman, R., Howden-Chapman, P., & Capon, A. (2016). Understanding the systemic nature of cities to improve health and climate change mitigation. Environment International, 94, 380–387.
  29. Chen, H., Hao, Y., Li, J., & Song, X. (2018). The impact of environmental regulation, shadow economy, and corruption on environmental quality: Theory and empirical evidence from China. Journal of Cleaner Production, 195, 200–214.
  30. Dempsey, S., Lyons, S., & Nolan, A. (2018). Urban green space and obesity in older adults: Evidence from Ireland. SSM – Population Health, 206–215.
  31. Dhahri, S., & Omri, A. (2018). Entrepreneurship contribution to the three pillars of sustainable development: What does the evidence really say?. World Development, 106, 64–77.
  32. Elias Bibri, S., & Krogstie, J. (2017). Smart sustainable cities of the future: An extensive interdisciplinary literature review. Sustainable Cities and Society, 31, 183–212.
  33. Farid, Y. (1989). Geography and Urban Studies. Tabriz: University of Tabriz Press. [In Persian]
  34. Goyannes Gusmao Caiado, R., (2018). A literature-based review on potentials and constraints in the implementation of the sustainable development goals. Journal of Cleaner Production, 198, 1276–1288.
  35. Gray, C. L., (2018). Associations between environmental quality and adult asthma prevalence in medical claims data. Environmental Research, 166, 529–536.
  36. Han, L., Zhou, W., Li, W., & Qian, Y. (2018). Urbanization strategy and environmental changes: Relationship between population change and fine particulate pollution. Science of the Total Environment, 642, 789–799.
  37. Irwin, A. (2005). Environment and Social Behavior, Translated by Ali Namazian, Tehran: Shahid Beheshti University Press. [In Persian].
  38. Izutsu, T., (2006). Mental health, quality of life, and nutritional status of adolescents in Dhaka, Bangladesh. Elsevier, 1477–1488.
  39. Jackson, L. (2003). The relationship of urban design to human health and condition. Landscape and Urban Planning, 64, 191–200.
  40. James, P., & Dennis, M. (2017). Evaluating domestic gardens and green space along a rural–urban gradient. Landscape and Urban Planning, 157, 343–351.
  41. Jato-Espino, D., Yiwo, E., & Rodriguez-Hernandez, J. (2018). Sustainable Urban Surface Rating System (SURSIST). Ecological Indicators, 93, 1253–1263.
  42. Knoll, M., & Roe, J. J. (2017). Ten questions concerning adolescent health urbanism. Building and Environment, 496–506.
  43. Kubicz, J., Pawełczyk, A., & Lochyński, P. (2018). Environmental health risks from contaminated water wells. Chemosphere, 208, 247–256.
  44. Kurniawan, R., & Managi, S. (2018). Coal consumption, urbanization, and trade openness in Indonesia. Energy Policy, 121, 576–583.
  45. Leach, J. M., (2017). Improving city-scale livability and sustainability metrics. Cities, 71, 80–87.
  46. Lynch, K. (1995). The Image of the City, Translated by Mohammadreza Mazini, Tehran: University of Tehran Press. [In Persian].
  47. Lynch, K. (2002). The Theory of Good City Form, Translated by Seyed Hossein Bahraini, Tehran: University of Tehran Press. [In Persian].
  48. Martin, C. J., Evans, J., & Karvonen, A. (2018). Smart and sustainable? Tensions in city visions in Europe and North America. Technological Forecasting & Social Change, 133, 269–278.
  49. Mueller, N., et al. (2018). Health impact assessment of cycling network expansions in European cities. Preventive Medicine, 109, 62–70.
  50. Rahighi Yazdi, M. (2014). Investigating the Impact of Physical and Social Environmental Factors of Neighborhood on Social Health of Residents (Comparing Old and New Neighborhoods of Yazd). Master’s Thesis, Social Sciences, Yazd University. [In Persian].
  51. Rahimi Sadegh, G. (2015). Investigating the Impact of Physical-Environmental Health Indicators on Urban Space Organization in Punak Neighborhood. Master’s Thesis, Urban Planning, Islamic Azad University, Tehran. [In Persian].
  52. Rahimi, H. (1999). Sustainable Urban Development Emphasizing Environmental Capacities (Case Study: Kashmar). PhD Dissertation, Tarbiat Modares University. [In Persian].
  53. Sadeghian, E., Maghdari Kousha, Ma., & Gorji, S. (2010). Investigating the Mental Health of Female High School Students in Hamadan. Scientific Journal of Hamadan University of Medical Sciences, 17(3), 39–45. [In Persian].
  54. Sajjadi, H., Sadr Al-Sadat, S. J. (2004). Social Health Indicators. Political-Economic Information Journal, 19(3–4). [In Persian].
  55. Salehi, E. (2007). The Role of Environmental Planning and Design in Safe Urban Parks. Municipality Monthly, No. 24. [In Persian].
  56. Sam-Aram, E., Amini Yakhdani, M. (2009). Investigating the Health Status of Female Heads of Household Supported by the Welfare Organization in Qom. Shiite Women Quarterly, 6(21), 134–160. [In Persian].
  57. Shakiba, A., Ziaiyan Firouzabadi, P., Ashourlou, D., & Namdari, S. (2009). Analyzing the Relationship between Land Use and Land Cover with Urban Heat Islands in Tehran Using ETM+ Data. Iranian Journal of Remote Sensing and GIS, 1(1), 39–56. [In Persian].
  58. Shakibamanesh, A., & Alimardanian, A. (2015). Utilizing Design Guidelines Towards Realizing the Healthy City Paradigm. Proceedings of the 2nd Congress on New Horizons in Architecture and Urban Planning. [In Persian].
  59. Smith, R. M. (2015). Planning for urban sustainability: Geography of LEED–ND projects in the U.S. International Journal of Urban Sustainable Development, 7(1), 15–32.
  60. Su, M., Fath, B. D., & Yang, Z. (2010). Urban ecosystem health assessment: A review. Elsevier, 2434–2452.
  61. Tajdar, V., Rafieian, M., & Taghvai, A-A. (2010). Measuring Health Components in the Metropolis of Mashhad from the Perspective of Urban Planning. Fine Arts Quarterly, 41, 101–110. [In Persian].
  62. Walker-Springett, K., (2016). Environmental psychology in aquatic conservation. Journal of Environmental Management, 166, 525–536.
آمار
تعداد مشاهده مقاله: 38
تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 27


سامانه مدیریت نشریات علمی. قدرت گرفته از سیناوب