پیوندهای مفید
آمار
| تعداد نشریات | 26 |
| تعداد شماره‌ها | 395 |
| تعداد مقالات | 3,459 |
| تعداد مشاهده مقاله | 5,355,410 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 3,664,654 |
پهنه‌بندی پتانسیل خطر وقوع سیلاب و ارتباط آن با شاخص‌های هیدروژئومورفولوژی با استفاده از مدل MFFPI در حوزه آبخیز سامیان | ||
| مدل سازی و مدیریت آب و خاک | ||
| مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 09 اردیبهشت 1404 | ||
| نوع مقاله: پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22098/mmws.2025.16491.1537 | ||
| نویسندگان | ||
| موسی عابدینی* 1؛ امیرحسام پاسبان2 | ||
| 1. استاد، گروه جغرافیای طبیعی، دانشکده علوم اجتماعی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران. | ||
| 2دانشجوی دکتری، گروه جغرافیای طبیعی، دانشکده علوم اجتماعی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران. | ||
| چکیده | ||
| هدف از این پژوهش ارزیابی و پهنه‌بندی پتانسیل خطر وقوع سیلاب و ارتباط آن با شاخص‌های هیدروژئومورفولوژی با استفاده از مدل توسعه یافته سیلاب ناگهانی (MFFPI) در حوضه آبخیز سامیان در استان اردبیل است. در این راستا ابتدا پس از استخراج لایه‌های شیب، تجمع جریان، کاربری اراضی، نفوذپذیری سنگ، انحنا دامنه و بافت خاک در محیط GIS اقدام به وزندهی این لایه‌ها شد و در گام بعد با همپوشانی این لایه‌ها نقشه پتانسیل سیلاب ناگهانی برای حوضه مورد مطالعه استخراج و بر اساس احتمال وقوع سیلاب به پنج دسته خطر خیلی کم (314 کیلومتر مربع)، کم (57/925 کیلومتر مربع)، متوسط (13/752 کیلومتر مربع)، زیاد (1251 کیلومتر مربع) و خیلی زیاد (86/989 کیلومتر مربع) تقسیم‌بندی شد. نتایج نشان می‌دهد مناطقی با شیب تند، پوشش گیاهی کم، خاک‌های سفت و کاربری‌های نامناسب مانند شهرها و مزارع، بیش‌ترین خطر وقوع سیلاب را دارند. این مناطق به‌دلیل نفوذ کم آب در خاک، رواناب زیاد و ظرفیت کم نگهداری آب در زمان بارندگی‌های شدید، مستعد آبگرفتگی هستند. برعکس، مناطقی با شیب ملایم، پوشش گیاهی انبوه، خاک‌های نرم و کاربری‌های مناسب مانند جنگل و مرتع، کم‌ترین خطر وقوع سیلاب را دارند. پوشش گیاهی با جذب باران و کاهش سرعت جریان آب، و خاک‌های نرم با نفوذ بهتر آب به داخل زمین، از وقوع سیلاب جلوگیری می‌کنند. در مرحله بعد با استفاده از آزمون آماری اسپیرمن میزان هم‌بستگی لایه‌های مدل MFFPI با سیلاب ناگهانی مشخص شد. نتایج نشان داد که لایه‌های شیب و بافت خاک به‌ترتیب با مقدار 78/0 و 70/0 درصد دارای بیش‌ترین هم‌بستگی مثبت معنی‌داری با سیلاب ناگهانی است. هم‌چنین در یک بررسی دیگر شاخص‌های هیدروژئومورفولوژی شامل توان آبراهه، رطوبت توپوگرافی، پوشش گیاهی و توپوگرافی با استفاده از نقشه‌های پایه در محیط Arc Map تهیه و استخراج شدند. در گام بعد به‌منظور بررسی ارتباط و میزان اثرگذاری هر یک از این شاخص‌ها در سیلاب حوضه مورد مطالعه از آزمون هم‌بستگی پیرسون استفاده شد. نتایج نشان‌دهنده این بود که شاخص توان آبراهه با ضریب هم‌بستگی مثبت و معنادار (r = 0.64) نقش اصلی را در افزایش شدت سیلاب‌های ناگهانی ایفا می‌کند. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| سیلاب ناگهانی؛ توان آبراهه؛ پوشش گیاهی؛ هم‌بستگی پیرسون؛ سامیان | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 52 |
||